Utworznie w Lublinie niezależnego ruchu wydawniczego w okresie PRL przypomina otwarta w środę wystawa pt."Siła wolnego słowa 1976-89". Można na niej zobaczyć m.in. druki i czasopisma podziemnych wydawnictw, a także powielacze i drukarki, na których powstawały.
"Trzeba przypominać o tym, że właściwie w Lublinie narodził się ten ruch wydawniczy. To jest fakt historyczny, który ciągle nie może się przebić do świadomości zarówno mieszkańców tego miasta, jak i całej Polski" - powiedział Tomasz Pietrasiewicz, dyrektor Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN, który przygotował wystawę.
Ekspozycja mieści się w Izbie Drukarstwa w Lublinie. Na ścianach zawieszono plansze ze zdjęciami i informacjami o ważnych wydarzeniach tamtego okresu, m.in. o działalności Komitetu Obrony Robotników, o strajkach na Lubelszczyźnie w lipcu 1980 r., o cenzurze, o stanie wojennym. Pod planszami umieszczone są w drewnianych ramkach kopie różnego rodzaju druków i pism odnoszące się do opisanych wydarzeń, m.in. z ówczesnej prasy oficjalnej, druki i ulotki organizacji podziemnych, biuletyny Solidarności.
Na wystawie są także ekrany, na których można zobaczyć archiwalne zdjęcia i nagrania m.in. z wizyty Jana Pawła II w Polsce, ogłoszenia stanu wojennego, czy rozmów z działaczami opozycji. W specjalnych skrzynkach przygotowano teczki z kalendarium wydarzeń poszczególnych lat.
Zaprezentowano też ówczesne powielacze i drukarki, na których drukowane były nielegalne pisma i ulotki. Zwiedzający mają też możliwość zapoznania się z materiałami archiwalnymi zamieszczonymi w internetowej bazie Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN.
Osobna sala poświęcona jest początkom podziemnego ruchu wydawniczego w Lublinie i jego głównemu inicjatorowi, Januszowi Krupskiemu, który zginął w katastrofie smoleńskiej. "To jest próba opowiedzenia o tych osobach, które w 1976 roku w Lublinie podjęły się tych działań wydawniczych" - zaznaczył Pietrasiewicz.
Krupski był w Lublinie w latach 1977-1988 redaktorem niezależnego pisma młodych katolików "Spotkania". Współpracowali z nim m.in. Wojciech Samoliński, Janusz Bazydło, Bogdan Borusewicz, Jan Krzysztof Wasilewski, Janusz Drob, Jan Andrzej Stepek i Piotr Jegliński. W połowie 1976 r. działacze skupieni wokół "Spotkań" sprowadzili do Lublina powielacz i uruchomili podziemną drukarnię. W okresie PRL-u było to jedno z pierwszych tego typu działań dających początek podziemnemu, niezależnemu ruchowi wydawniczemu. Na tym powielaczu wydrukowane zostały m.in. pierwsze komunikaty KOR-u, a także pierwszy numer kwartalnika literackiego "Zapis" w czerwcu 1977 r., którego publikację uważa się za narodziny tzw. drugiego obiegu wydawniczego.
Wystawa mieści się w Izbie Drukarstwa w Lublinie, w miejscu, gdzie przed wojną była drukarnia "Popularna". W 1944 r. hitlerowcy zamordowali 15 pracujących w niej drukarzy za drukowanie tzw. bibuły dla ówczesnych organizacji podziemnych. (PAP)
ren/ hes/
