Cmentarz żydowski w Słubicach z XIV wieku został wpisany do rejestru zabytków woj. lubuskiego. Ochroną objęto historyczny układ cmentarza (pow. ok. 2,6 ha) wraz z elementami zieleni, relikty nagrobków, małej architektury i historycznej zabudowy.
Najstarsza wzmianka na temat cmentarza żydowskiego przy obecnej ul. Transportowej w Słubicach pochodzi z 2 lipca 1399 r., kiedy to teren należał jeszcze do pobliskiej wsi Kunowice (niem. Kunersdorf).
"Fakt ten czyni cmentarz jednym z najstarszych kirkutów w całej Europie. Na tej nekropolii pochowano wielu zasłużonych rabinów z gminy żydowskiej we Frankfurcie nad Odrą. Wśród byli m.in. Moses Levi Heller, Josef Theomim, Mendel von Podheiz, Jehuda Leib Margaliot, czy dr Moses L"wenmeier" - powiedział społeczny opiekun zabytków w pow. słubickim Roland Semik.
Ostatni oficjalny pochówek na tym cmentarzu odbył się 11 grudnia 1944 r. Po wojnie terenem tym administrowało m.in. Gorzowskie Przedsiębiorstwo Turystyczne "Warta Tourist".
W okresie PRL nekropolia została zdegradowana; rozebrano kaplicę przedpogrzebową, zniszczono większość macew, a w obrębie kirkutu wybudowano motel, który kilkanaście lat temu został wyburzony.
W 2004 r. gmina Słubice wykupiła teren i ofiarowała go Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Szczecinie, a ta - Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie.
Historię tego kirkutu można poznać sięgając po wydaną przed dwoma laty polsko-niemiecką monografię pt. "Makom tow - dobre miejsce. O cmentarzu żydowskim we Frankfurcie nad Odrą/Słubicach" autorstwa Eckarda Reiáa z Towarzystwa Historycznego we Frankfurcie nad Odrą. (PAP)
mmd/ ls/
