*W 2012 roku na małopolską Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi dopisano 16 nowych pozycji. Są wśród nich m.in. siuśpaj, krzonówka po orawsku, koziołki, jagnięcina jurajska z owcy olkuskiej, a nawet czar pustyni. *
W sumie na małopolskiej liście produktów tradycyjnych jest już 66 pozycji. Jak poinformowało PAP Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, w 2012 r. na ministerialną listę zostało wpisanych 16 nowych produktów. Wśród niech jest siuśpaj - niegdyś popularny w Woli Rzędzińskiej na ziemi tarnowskiej. Do przygotowania siuśpaju gotowano kaszę jęczmienną z suszem owocowym np. suszonymi i wędzonymi śliwami, a następnie słodzono cukrem i miodem. Według mieszkańców Woli Rzędzińskiej, nazwa siuśpaj w miejscowej gwarze oznaczała coś wymieszanego.
Siuśpaj to potrawa, którą spożywano na co dzień, głównie jako drugie danie do obiadu lub jako pokrzepiający posiłek przyrządzany podczas prac polowych. Często podawana była ze słodkim mlekiem, do zalania albo popicia. Była także potrawą obrzędową związaną z wigilią Bożego Narodzenia. Do dziś potrawa przygotowywana jest według przepisu z drugiej połowy XIX wieku i cieszy się dużą popularnością podczas różnego rodzaju festynów, targów oraz dożynek.
Innym smakołykiem są koziołki zwane także koziołkami z Sielsowic, sielsowiokami czy czaskaczami. To ciastka o charakterystycznym kształcie rombu, trapezu lub trójkąta przygotowywane we wsi Siedliszowice. Swoją nazwę wzięły od formy, która przypomina rogi kozie, a także od miejscowości, w której powstał przepis. Receptura przygotowywania ciastek, jak wspominają mieszkańcy, znana była już w latach 20. i 30. XIX wieku. Koziołki to wypiek przygotowywany z mąki pszennej, jajek, sera białego oraz kwaśnego mleka bądź maślanki. Ze wszystkich tych składników przygotowywano ciasto, które następnie trzeba było rozwałkować i pokroić na kawałki o kształcie rombu, trójkąta czy kwadratu. Tak przygotowane surowe ciastka piekło się na głębokim tłuszczu przez około 5 minut, a na koniec zazwyczaj posypywano cukrem pudrem.
Na uwagę zasługuje również napój alkoholowy o tajemniczej nazwie czar pustyni, którego nazwa ściśle związana jest z terenem Pustyni Błędowskiej. Wytwarzany jest od pokoleń według niezmiennej receptury. Przygotowywany jest z suchych ziaren grochu cukrowego, skiełkowanych ziaren żyta ozimego, cukru oraz wody pochodzącej z pięter wodonośnych jurajskich i triasowych. Dzięki tym surowcom uprawianym w sąsiedztwie Pustyni Błędowskiej, napój posiada oryginalny smak i aromat. Z całego ziarna grochu, skiełkowanego żyta, wody i cukru przygotowywany jest zacier, który później ulega fermentacji. Następnie roztwór jest przecedzany i gotowany. Ze skroplonej pary otrzymywany jest napój, który poddawany jest destylacji. Tak powstaje czar pustyni, który dodatkowo można zaprawiać dowolnie, karmelizowanym cukrem z dodatkiem goździków lub suszonymi ziołami rosnącymi lokalnie. Dzięki temu napój może być mniej lub bardziej wytrawny.
Ponadto na listę małopolskich produktów tradycyjnych w ubiegłym roku trafiły takie przysmaki jak zupa zoproska, szynka podstolego, szynka podstolego z nogą, krzonówka po orawsku, orawskie zawijarce weselne, sałata po orawsku, chleb orawski na liściu kapusty, kiełbasa wiejska z Podstolic, boczek gotowany z Podstolic, kiszka z Podstolic, strząska, mleko od krów rasy polskiej czerwonej oraz jagnięcina jurajska z owcy olkuskiej.
Na wpis na listę produktów prowadzonych przez resort rolnictwa oczekuje kolejnych 19 produktów spożywczych z Małopolski. Są to: tuszka zielononóżki, jajko zielononóżki, paluszki krakowskie, kapusta po góralsku, kluski hałuski, tarcioki, karp w zalewie octowej, kaszana-kiszka z kapustą zasmażaną, sernik królewski, prażone-prażonki Polańskie, miód wielokwiatowy leśny z Podksięża, nalewka łazowska-jałowcówka, żytko, placki z blachy, kapuśniorka z grzybami, ogórki kiszone w studni, dżem z płatków róż, masło rzuchowskie, wołowina z krowy czerwono-białej. (PAP)
szb/ ako/
