Pewien gatunek meksykańskich kaktusów rośnie na gołej skale. Zawdzięcza to symbiozie z bakteriami, którym dostarcza węgla z powietrza, dostając w zamian minerały i azot. O odkryciu naukowców z Meksyku i USA informuje serwis BBC.
Niewiele roślin przetrwa bez gleby. Jeszcze mniej dobrze się czuje na gołej skale. Jednym z nielicznych wyjątków są meksykańskie pustynne kaktusy. Ich skrajne upodobania zaintrygowały dr Yoava Bashana, biologa z Northwestern Center for Biological Research w meksykańskim La Paz oraz jego współpracowników.
"Pracowaliśmy na pustyni i spostrzegliśmy liczne kaktusy, rosnące pojedynczo na niemal pionowych skałach - opowiada Bashan. - W środowisku, gdzie zwykle nie pojawiają się żadne rośliny, te wyglądały zdrowo i były zielone". Normalnie rośliny potrzebują do życia minerałów i związków azotu, obecnych w glebie. Związków tych nie znajdą jednak na skałach, które wbudowują minerały w swoją strukturę.
"Jedynym wyjaśnieniem, jakie nam przyszło na myśl, był udział jakichś mikroorganizmów, które wspomogłyby wzrost roślin, wiążąc azot i rozpuszczając minerały" - opowiada Bashan. "Zaczęliśmy ich szukać i znaleźliśmy" - dodaje.
Okazało się, że kaktusy z gatunku Pachycereus pringlei, rosnące w wulkanicznym regionie pasma gór meksykańskiego stanu Baja California Sur, zawierają bakterie rozpuszczające skały. Badania wykazały, że bakterie te powodują wietrzenie skał, rozpuszczając je na drobne kawałki. Jeśli pomiędzy takie okruchy wpadnie nasiono, ma warunki odpowiednie do zakiełkowania. Zapuszczając korzenie powoduje pogłębianie szczelin.
Bakterie kruszące skały żyją na powierzchni korzeni kaktusów, wewnątrz ich komórek oraz w owocach, skąd dostają się do nasion i zostają "przekazane" kolejnym pokoleniom.
"Kiedy połknięte przez nietoperza albo ptaka nasiono spadnie wraz z odchodami na gołą skałę, ma wszystko, czego potrzeba, by rozpocząć kolonizację kamienia" - zapewnia Bashan. "Takie nasiono to szczęściarz, ponieważ nie grozi mu konkurencja innych roślin" - uważa.
Odległym skutkiem tego procesu jest powstanie gleby, w której mogą się ukorzenić także inne rośliny. "Te kaktusy to pionierzy - podkreśla Bashan. - Tworzą glebę w przyspieszonym tempie. W innym przypadku proces ten zająłby miliony lat".
Bakterie i kaktusy prawdopodobnie wspólnie ewoluowały, a ich przodkowie żyli w podobnej symbiozie - sugerują naukowcy. Szczegóły ich pracy opisano w "Environmental and Experimental Biology". (PAP)
zan/ agt/ tot/ gma/
