Ponad 40 prac znanej polskiej rzeźbiarki i plastyczki Magdaleny Abakanowicz można będzie oglądać od piątku na monograficznej wystawie w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie. Ekspozycji towarzyszą materiały filmowe poświęcone życiu i twórczości artystki.
"Metaforyczny tytuł wystawy "Potnia Theron" (z gr. "Pani nad zwierzętami") odnosi się do przedarchicznych i archaicznych wyobrażeń kultowych m.in. smukłego, surowego posągu +Nikandry z Naksos+ z VII w p.n.e., który w proporcjach i wyrazie wydaje się bliski figurom wybitnej polskiej rzeźbiarki" - poinformowała kurator ekspozyji Dorota Grubba-Thiede.
Wystawa w sopockiej PGS ma charakter monograficzny: prezentuje dorobek artystki od dzieł z lat 60. XX wieku po prace najnowsze z 2010 r. Część z nich nie była wcześniej publicznie pokazywana.
Grubba-Thiede przypomniała, że Abakanowicz od wczesnych lat dojrzałej twórczości artystka balansowała między kategoriami sztuki.
"W swych niepokornych, otwartych na śmiały eksperyment formach, niejednokrotnie kontrastowo łączyła wielość materiałów. W strukturach jej prac spotykają się sizal, konopne sznury, włosia końskie i np. jedwab. Powstają zawinięte rysunkiem metalowych zwojów zwierzęce quasi relikwie, kryjące wewnątrz piękne w formach i kolorycie rogi zwierząt" - podkreśliła kurator wystawy.
Magdalena Abakanowicz urodziła się 20 czerwca 1930 r. w Falentach k. Pruszkowa. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Sopocie.
Zaraz po studiach tworzyła monumentalne gwasze, pełne dzikich barw, fantastycznych roślin i stworzeń. Szybko jednak odeszła od malarstwa. Zajęła się tkaniną, starała się nadać jej trójwymiarowość.
Od połowy lat 60. tworzyła olbrzymie prace wykonane tradycyjną techniką tkacką z barwionego sizalu, które miały cechy w pełni przestrzenne: jednocześnie rzeźbiarskie i architektoniczne. Zrewolucjonizowały one spojrzenie na tkaninę artystyczną - zrywały całkowicie z płaszczyznowością tkanin przeznaczonych do dekoracji wnętrz. Od nazwiska twórczyni nazwano je abakanami.
Abakany spotykały się zarówno z zachwytem - artystka otrzymała za nie Złoty Medal na Biennale w Sao Paulo w 1965 r., jak i z ostrą krytyką - tak było na wystawie indywidualnej artystki w Zurychu dwa lata później.
Międzynarodową pozycję artystki ugruntowały jej prace z lat 70. z cykli "Alteracje" (obejmujący serie takie jak m.in. "Głowy", "Plecy", "Postaci siedzące") oraz "Embriologia" - ewoluujące od wydrążonych bezgłowych ludzkich tułowiów i sylwetek do form organicznych przypominających jaja. Są one także tworami pomiędzy tradycyjną rzeźbą i tradycyjną tkaniną - zostały wykonane z lin konopnych i płótna z juty nasyconych i utwardzonych żywicą syntetyczną. "Embriologia" wzbudziła ogólny aplauz na Biennale w Wenecji w 1980 r.
W latach 80. artystka zaczęła pracować w tradycyjnych materiałach rzeźbiarskich, takich jak brąz, kamień i drewno. Podobnie, jak w przypadku tkanin, wyraźnie zaznaczała ich właściwości, w tym organiczność, tak było np. w cyklu "Gry wojenne", gdzie wykorzystywała pnie i konary starych drzew ściętych przez drogowców.
Lata 80. oraz następne to także czas tworzenia przez Abakanowicz wielkich realizacji przestrzennych na wolnym powietrzu, m.in. we Włoszech, Izraelu, Niemczech, Stanach Zjednoczonych, Korei Południowej, na Litwie. Jedna z największych z nich "Nierozpoznani" - tworzy ją 112 postaci odlanych z żeliwa - znajduje się w poznańskim parku na Cytadeli.
W latach 90. rzeźbiarka zafascynowana japońskim tańcem butoh - tworzyła choreografie dla tancerzy polskich i japońskich. Artystka wygrała też konkurs, ogłoszony przez władze Paryża, na opracowanie planu dzielnicy, która ma być przedłużeniem osi stolicy Francji w kierunku zachodnim, poza dzielnicą La Defence.
W latach 1965-1990 Abakanowicz prowadziła zajęcia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecna ASP) w Poznaniu. Wykładała też za granicą.
Prace Abakanowicz znajdują się w zbiorach ponad 70 muzeów i kolekcji publicznych na całym świecie m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto. (PAP)
rop/ ls/
