Turecka Fundacja Praw Człowieka (TIHV) ogłosiła w czwartek raport dotyczący 1 901 niewyjaśnionych zabójstw popełnionych w ciągu ostatnich 21 lat, które kwalifikuje jako "morderstwa polityczne".
"Dokument hańby", jak nazwano go w programie nadanym przez turecką telewizję NTV, wymienia zabójstwa polityczne określane jako "zniknięcia" osób lub "egzekucje pozasądowe", za którymi kryją się - według TIHV - siły bezpieczeństwa państwa.
Ogłoszenie raportu, które nastąpiło w środę na posiedzeniu tureckiej parlamentarnej komisji śledczej ds. praw człowieka, odbiło się następnego dnia szerokim echem we wszystkich tureckich mediach, chociaż integralna treść dokumentu nie została dotąd ujawniona.
Sekretarz generalny TIHV Metin Bakkalci wyjaśnił dziennikarzom, że dokument dotyczy zabójstw na tle politycznym, o udział w których może być podejrzewane państwo tureckie.
"Jednak wobec faktu, że zabójca nie ostał zidentyfikowany, nie możemy dojść do definitywnych konkluzji" - wyjaśnił Bakkalci, który stoi na czele jednej z najważniejszych tureckich organizacji obrony praw człowieka.
Ogromna większość wspomnianych zabójstw wydarzyła się w pierwszych latach ostatniej dekady ubiegłego stulecia, konkretnie w latach 1992, 1993 i 1994. Dochodziło wówczas do ponad 400 - w jednym przypadku do 467 - zabójstw rocznie, podczas gdy w minionym dziesięcioleciu liczba zabójstw nie przekraczała 30 rocznie.
W 2011 r. TIHV zarejestrowała 13 zabójstw.
Jeśli chodzi o walkę z partyzantką kurdyjską, raport kwalifikuje metody jej prowadzenia jako charakterystyczne dla "brudnej wojny", którą cechowały przypadki ciężkiego pogwałcenia praw człowieka.
Wielu z tych zabójstw, jak wynika z informacji tureckich mediów na temat raportu, miały dokonać tajne służby tureckiej żandarmerii, zwanej w skrócie JITEM, która kojarzy się w Turcji z krwawym terrorem, jakkolwiek ich istnienie nigdy nie zostało oficjalne potwierdzone przez władze państwowe.
Wśród ofiar skrytobójczej przemocy są znani kurdyjscy pisarze, tacy jak Musa Anter, liderzy partyjni, jak Vedat Aydin, lub wybitni dziennikarze, jak Ugur Mumcu - przypomina NTV.
Ogłoszenie raportu TIHV w komisji parlamentarnej zbiegło się z otwarciem na polecenie tureckiej prokuratury grobu co najmniej 23 osób na terenie dawnej tajnej kwatery JITEM w Diyarbakirze, największym mieście kurdyjskim.
Zabójcy "byli tak nieostrożni lub też czuli się tak pewnie, że pochowali ciała swych ofiar na terenie własnej siedziby" - oświadczył rzecznik TIHV Coskun Usterci w przemówieniu w parlamencie, relacjonowanym w czwartek przez tureckie media.
Przedstawiciele rządzącej partii AKP zareplikowali, że dotąd nie udowodniono, iż znalezione czaszki należą do ofiar JITEM.
Na razie prokuratura pobiera próbki DNA, aby sprawdzić, czy odnalezione szczątki należą do osób, których śmierć ich rodziny łączą z działalnością przypisywaną JITEM.
Dziesiątki członków rodzin "zaginionych" uczestniczą w każdą sobotę w demonstracji w centrum Stambułu, żądając wyjaśnienia tajemnicy ich zniknięcia. (PAP)
ik/ mc/
10662310
