Socjolog, filozof i eseista Zygmunt Bauman otrzymał w piątek w Krakowie honorową nagrodę "Kowadła", przyznaną przez krakowskie Stowarzyszenie Kuźnica w uznaniu jego odwagi intelektualnej i wrażliwości na społeczną nierówność.
Kuźnica doceniła Baumana także "za twórczy wkład w rozwój polskiej i międzynarodowej myśli kontynuującej najświatlejsze tradycje Oświecenia" oraz za "misję mistrza spolegliwego kształtującego sposób percepcji świata przez współczesnych humanistów".
Andrzej Kurz z Kuźnicy mówił, że Stowarzyszenie wręcza swoje nagrody tym, których uważnie słucha i czyta, a w końcu uznaje za swoich przewodników "w myśli, w działaniu twórczym, w sile moralnej i konsekwencji". Dodał, że ludzie Kuźnicy wywodzą się z trzech pokoleń: tego, które przeżyło świadomie wojnę i powojenne budowanie na ruinach, pokolenia Października '56 i tego, które dążyło do kompromisu Okrągłego Stołu.
"Dla każdego z tych pokoleń Zygmunt Bauman jest nie tylko współtowarzyszem drogi, ale myślicielem samodzielnym i odważnym, pełnym odpowiedzialności, takim, na którym można polegać" - mówił Kurz.
Kurz przypomniał, że Zygmunt Bauman wyszedł ze szkoły socjologicznej Juliana Hochfelda i Stanisława Ossowskiego. Jak podkreślił jest "wielką postacią światowej socjologii" tej, która nie zamyka się w ciasnych granicach, lecz przenika się z filozofią, historią idei, literaturą i sztuki.
"Od pierwszych swoich książek był rozpoznawalną indywidualnością. Był samoswój. Ogrom tego co przeżył, tego co przeczytał i co przemyślał imponuje. Bauman czyta wszystko, co powinien i co zechce. Porusza się swobodnie wśród największych języków, a dzięki temu wśród największych literatur i kultur" - powiedział Kurz.
Kurz mówił, że Bauman zawsze "dążył do władztwa nad językiem", który był dla niego instrumentem poznania i porozumienia oraz "ekspresji nauczyciela, których chce przekazać jak najwięcej i potrafi to zrobić". Przypomniał, że Bauman ma wiele talentów m.in. uprawia sztukę fotografii czarno-białej.
"Zygmunta Baumana od dawna zaprząta teraźniejszość i przyszłość. To, co nazywa, a my w ślad za nim, erą płynnej nowoczesności. Ma o niej tyle do powiedzenia i co najważniejsze jest słuchany przez tych, dla których perspektywa 20 lat wydaje się nieznośnie odległa" - zauważył w laudacji Kurz. "Bauman stawia pytania a zarazem przestrzega przed produkowanymi masowo i powszechnie uwodzicielskimi pokusami i manipulacjami, a przede wszystkim przed starymi i nowymi postaciami społecznej nierówności i niesprawiedliwości, przed światową groźbą destrukcji i autodestrukcji" - podkreślił.
Laureat podziękował za nagrodę i wygłosił wykład o przemianach zjawiska nierówności społecznej. "Do niedawna wszyscy sądzili, że odległości dochodowe między nami - mieszkańcami bardziej ekonomicznie rozwiniętych krajów a krajami, które nie wstąpiły jeszcze na drogę modernizacji zwiększają się. A w krajach rozwiniętych nierówności mają tendencje do kurczenia się" - mówił Bauman.
Tymczasem, jak stwierdził socjolog, w wyniku postępu globalizacji doszło do tego, że poziom życiowy w krajach dotąd ubogich podnosi się, za to w krajach o wielkim wzroście gospodarczym liczba ubogich jest wciąż wielka. "W krajach takich, jak nasze nierówności rosną. Zbliżają się niebezpiecznie blisko do sytuacji z XIX wieku, przeraźliwych dysproporcji między warstwami niższymi i wyższymi" - powiedział Bauman.
Stowarzyszenie Kuźnica, założone przez Tadeusza Hołuja w 1975 r., gromadzi około 450 przedstawicieli świata kultury, nauki i sztuki wyznających wartości lewicowe. "Kowadła" są przyznawane od 1976 r. za "dzieła, czyny i postawy szczególnie poruszające środowisko Kuźnicy i zarazem ważne dla polskiego życia społecznego i kulturalnego". Laureatami tej nagrody byli m.in.: Tadeusz Łomnicki, Andrzej Wajda, Ryszard Kapuściński, Henryk Jabłoński, prof. Ewa Łętowska, Kazimierz Dejmek, Olga Lipińska, Mieczysław F. Rakowski, Andrzej Urbańczyk (pośmiertnie), Aleksander Małachowski, Jolanta Kwaśniewska, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Festiwal Kultury Żydowskiej i jego inicjatorzy, Jacek Kuroń, ks. Stanisław Musiał (pośmiertnie), prof. Henryk Markiewicz i Jerzy Trela.
Zygmunt Bauman - wybitny socjolog, filozof, eseista, autor prac o kulturze współczesnej, jeden z czołowych twórców koncepcji postmodernizmu. Laureat wielu prestiżowych nagród, m.in. nagrody im. Theodora W. Adorno. Urodził się w 1925 r. (w niepraktykującej rodzinie polsko-żydowskiej), studiował w Związku Radzieckim, a potem na Uniwersytecie Warszawskim, z którego został usunięty w 1968 r. z powodu antysemickiej nagonki związanej z tzw. wydarzeniami marcowymi.
Po wyjeździe z Polski wykładał w Izraelu. W 1971 r. osiadł w Anglii, gdzie związał się z uniwersytetem w Leeds, na którym pracował aż do przejścia na emeryturę. Po powrocie do Polski w 1992 r. Bauman aktywnie uczestniczy w życiu publicznym. Wydaje książki, pisze eseje. W 2004 r. został rektorem Uniwersytetu Powszechnego im. Jana Józefa Lipskiego w Teremiskach k. Białowieży na Podlasiu.
W 2007 r. w wywiadzie dla brytyjskiego "Guardiana" przyznał, że w latach 1945-48 współpracował z komunistycznym kontrwywiadem (był pracownikiem Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zajmującego się likwidacją tzw. zbrojnego podziemia niepodległościowego). O swojej pracy dla Korpusu, zakończonej w 1953 r., powiedział, że polegała na pisaniu propagandowych broszur dla żołnierzy i była bardzo nudna.
W Polsce książki Baumana publikuje Wydawnictwo Literackie, gdzie dotychczas ukazały się m.in. "Europa - niedokończona przygoda", "Płynna nowoczesność", "Płynne życie", "Razem osobno", "Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie", "Życie na przemiał", "Płynny lęk".(PAP)
wos/ nno/ abe/
