Prof. dr Jerzy R. Krzyżanowski, Wojciech Karpiński, dr. Charles S. Kraszewski oraz Oskar Stanisław Czarnik zostali laureatami tegorocznej, 62. edycji nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie z siedzibą w Londynie.
Główną Nagrodą Literacką za całokształt twórczości został uhonorowany prof. dr Jerzy R. Krzyżanowski z USA, nestor polskiej nauki o literaturze w kraju i zagranicą. Nagrodę im. Włady Majewskiej w kategorii za najlepszą książkę roku 2012 dla pisarza polskiego mieszkającego poza krajem przyznano Wojciechowi Karpińskiemu.
Nagroda dla obcokrajowca za upowszechnianie kultury i literatury polskiej przypadła dr. Charlesowi S. Kraszewski z USA, natomiast Nagroda za najlepsze opracowanie naukowe roku 2012 dotyczące kultury i literatury na emigracji została przyznana Oskarowi Stanisławowi Czarnikowi.
O tegorocznych laureatach nagród, przyznanych przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie (ZPPnO), poinformowała w piątek PAP w imieniu jury dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm, polska pisarka, na stałe mieszkająca w Stanach Zjednoczonych.
Decyzję o przyznaniu laurów podjęło jury w składzie: przewodniczący Andrzej Krzeczunowicz, prezes ZPPnO w Londynie, dr Nina Taylor-Terlecka z Oxfordu, dr Aleksandra Ziółkowska-Boehm, pisarka i ks. prof. dr Janusz Ihnatowicz, poeta - z USA oraz dr Beata Dorosz z warszawskiego Instytutu Badań Literackich PAN.
Jerzy Krzyżanowski urodził się w 1922 r. w Lublinie. Podczas II wojny światowej należał do Szarych Szeregów i Armii Krajowej; był więziony przez NKWD. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1959 r. mieszka w Stanach Zjednoczonych. Był wykładowcą na University of California, następnie na uniwersytetach w Michigan, Colorado, Kansas i Ohio.
Prof. Krzyżanowski łączy pracę naukową w dziedzinie literatury polskiej i literatury porównawczej z twórczością literacką; obok tomów studiów i rozpraw (np. "A Modern Polish Reader", 1972, "Legenda Somosierry i inne prace krytyczne", 1987) napisał cykl powieściowy ("Diana", 1986, "Banff", 1988, "Ariadna", 1998) oraz kilka innych powieści i tomów opowiadań. Osobny nurt twórczości stanowi literatura dotycząca II wojny światowej (m.in. "Generał. Opowieść o Leopoldzie Okulickim", 1980, "U Szarugi", 2004, oraz międzynarodowa antologia "Katyń w literaturze", 1995).
Zainteresowania badawcze dzieli między literaturę polską i amerykańską jako autor m.in. wydanej po polsku biografii Ernesta Hemingwaya (1963) i wydanej po angielsku biografii Władysława St. Reymonta (1972). Ostatni jego tom szkiców historycznych i literackich ma tytuł "Widziane z Ameryki" (2009).
Prof. Krzyżanowski był m.in. w zarządzie Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, od 1991 r. był członkiem Komitetu Archiwum Wschodniego w USA, a ponadto należy do wielu stowarzyszeń i towarzystw naukowych w Polsce, Europie i Stanach Zjednoczonych.
Wojciech Karpiński Nagrodę im. Włady Majewskiej otrzymał za książkę "Twarze". Autor kreśląc portrety m.in. Giedroycia, Czapskiego, Stempowskiego, Miłosza, Hertza, Heberta, Mycielskiego, opowiada też własną "prywatną historię wolności". Książka nawiązuje do wcześniejszych tomów autora (m.in. "Herb wygnania", 1989, czy "Książki zbójeckie", 2009).
Dr Charles S. Kraszewski z USA, uhonorowany za upowszechnianie kultury i literatury polskiej jest profesorem-slawistą, tłumaczem na język angielski literatury polskiej, czeskiej, słowackiej, łaciny i greki. Przełożył na angielski m.in. "Dziady" część III Mickiewicza; "Nieboską komedię" Krasińskiego, "Odprawę posłów greckich" Kochanowskiego. Tłumaczył i publikował krytyczno-literackie teksty poświęcone m.in. Herbertowi, Gombrowiczowi, Miłoszowi, Barańczakowi, Witkiewiczowi, Wyspiańskiemu, Kochanowskiemu, Mickiewiczowi i Krasińskiemu.
Jest autorem książki "Polish 100. Polish Culture and Civilization", która została wyróżniona w Chicago przez National University Continuing Education Association. Przez wiele lat był redaktorem wydawnictwa PIASA i kwartalnika "The Polish Review", prestiżowego pisma adresowanego do amerykańskiego świata naukowego zainteresowanego Polską i problemami polskimi w różnych dziedzinach nauki i życia społeczno-kulturalnego.
Oskar Stanisław Czarnik otrzymał nagrodę za najlepsze opracowanie naukowe roku 2012 dotyczące kultury i literatury na emigracji pt. "W drodze do utraconej Itaki. Prasa, książki i czytelnictwo na szlaku Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (1940-1942) oraz Armii Polskiej na Wschodzie i 2. Korpusu (1941-1946)". Praca została opublikowana przez Bibliotekę Narodową w Warszawie.
Książka jest obszerną, pionierską, monografią przedstawiającą działalność instytucji cywilnych i wojskowych na wschodnich szlakach wychodźstwa oraz we Włoszech w okresie II wojny światowej i pierwszych latach po jej zakończeniu. Stanowi rezultat wielu lat badań, opartych na szeroko zakrojonych kwerendach i poszukiwaniach materiałów często bardzo trudno dostępnych, wręcz ulotnych i unikatowych.
Spotkanie z laureatami oraz wręczenie nagród odbędzie się w Londynie 1 marca 2014 w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym. (PAP)
abe/ tpo/
