Naukowcy odkryli, gdzie w roślinach powstają taniny - złożone substancje chemiczne z grupy garbników, wykorzystywane przez rośliny do ochrony. Okazuje się, że ich źródłem jest nieznane dotąd organellum, obecne w większości roślin lądowych.
Wszystkie żywe istoty zbudowane są z komórek - począwszy od jednokomórkowych ameb, aż po olbrzymie sekwoje. Mimo że komórki mogą zostać wyspecjalizowane do pełnienia określonych funkcji w organizmie, w obrębie każdej z nich zachodzą podobne reakcje. Są one możliwe dzięki wewnętrznym strukturom komórek, zwanym organellami. I tak na przykład: chloroplasty przeprowadzają fotosyntezę, mitochondria odpowiadają za oddychanie komórkowe, a rybosomy są niezbędne do syntezy białek. Naukowcy od dziesiątek lat badają te organella, ale - jak się teraz okazuje - prawie przeoczyli niektóre z nich.
"Kiedy po raz pierwszy udało nam się wyizolować tanosomy (nieznane dotychczas obiekty), pomyliliśmy je z chloroplastami i odrzuciliśmy, jako nieważne dla naszych badań. Po kilku próbach okazało się jednak, że są to odrębne struktury. I że chromosomy najprawdopodobniej nie są jedynymi zielonymi ciałkami w komórkach roślinnych" - mówi dr Genevieve Conejero z Narodowego Instytutu Badań Rolniczych we Francji (INRA)
, kierownik międzynarodowego zespołu, który dokonał odkrycia.
Biolodzy użyli wielu różnych technik do badania komórek i zachodzących w nich reakcji. Dzięki odpowiedniemu barwieniu, badaniu widma itp. udało im się wykryć nietypowe organella, które, jak się potem okazało, specjalizują się w produkcji tanin.
Do tej pory wiedziano jedynie, że taniny magazynowane są przez komórki w wakuolach, ale nikt nie wiedział, jak się tam znalazły.
"Taniny pełnią w komórkach ważne funkcje ochronne. Chronią zarówno przed roślinożercami, patogenami, jak i promieniowaniem UV. Nadają roślinie ostry, cierpki posmak, który odstrasza wrogów oraz zabarwiają ją na ciemniejszy kolor, przez co zatrzymują szkodliwe promienie" - wyjaśnia dr Conejero.
Jak dodaje, przez człowieka wykorzystywane są do wyprawiania skór zwierzęcych, do produkcji barwników, jako zaprawa w farbiarstwie oraz jako środek ściągający i przeciwzapalny w medycynie. Ważną rolę pełnią też w przemyśle winiarskim i herbacianym - to one nadają herbacie i winu charakterystyczną cierpkość.
Odkrycie naukowców ich samych zaskoczyło na tyle, że wielokrotnie sprawdzali poprawność swoich wyników. "Aby z całą pewnością potwierdzić otrzymane wnioski i zaproponować światu rewolucyjny model budowy komórki roślinnej, potrzebowaliśmy multidyscyplinarnego podejścia, łączącego kilkanaście różnych technik mikroskopowych i biochemicznych" - opowiada Conejero.
Jego zdaniem najbardziej intrygujące w odkryciu jest to, że system polimeryzacji tanin i szlak fotosyntezy są bardzo do siebie zbliżone.
"Ten przypadek pokazuje, że tak z pozoru dobrze poznane, przebadane i powszechnie występujące struktury, jakimi są żywe komórki, mogą nas jeszcze mocno zaskoczyć" - podsumowują autorzy pracy.
Ich artykuł ukazał się na łamach pisma "Annals of Botany". (PAP)
kap/ agt/
