Wyniki badań międzynarodowego zespołu naukowców wskazują, że w Drodze Mlecznej planety są powszechniejsze od gwiazd - ogłosiły "Nature" oraz Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO). Udział w badaniach mają polscy astronomowie z Uniwersytetu Warszawskiego.
W tym roku mija 20 lat od pierwszego odkrycia planety pozasłonecznej przez polskiego astronoma Aleksandra Wolszczana. W tym czasie naukowcy odkryli już ponad 700 potwierdzonych planet pozasłonecznych (zwanych też egzoplanetami), a nawet zaczęli badać ich widma i atmosfery.
Najnowszy wynik badań z tej dziedziny dotyczy bardziej ogólnego podejścia do tematu - jest próbą odpowiedzi na pytanie na ile powszechne są planety w Drodze Mlecznej. Rezultaty badań międzynarodowego zespołu naukowców publikuje w czwartek prestiżowe pismo naukowe "Nature", a w środę stycznia komunikat o wynikach badań wydało Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO).
Astronomowie wykorzystali dane zebrane przez dwa projekty poszukujące zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego: PLANET i OGLE. Poddali je analizie statystycznej pod kątem częstotliwości występowania pozasłonecznych układów planetarnych. W takiej analizie istotne są wszystkie przypadki, zarówno odkrycia planet (trzy w badanej próbce), jak i braki detekcji planet (dużo większa liczba przypadków). Wkład polskich astronomów z warszawskiego projektu OGLE był bardzo znaczący - wszystkie analizowane zjawiska zostały odkryte przez Polaków.
"W pracy analizowane były połączone dane obserwacyjne z sieci PLANET i projektu OGLE zbierane w ciągu 6 sezonów obserwacyjnych 2002-2007. Analizowane było 440 zjawisk mikrosoczewkowania. Wszystkie one zostały odkryte przez OGLE i uzupełnione dodatkowymi obserwacjami wykonanymi z trzech kontynentów przez sieć PLANET. Odkryto w tym zestawie trzy planety pozasłoneczne, do których detekcji w każdym przypadku wkład projektu OGLE był znaczący, czy wręcz dominujący" - mówi kierujący projektem OGLE prof. Andrzej Udalski z Uniwersytetu Warszawskiego.
Wniosek z analiz naukowców jest następujący: jedna na sześć zbadanych gwiazd posiada planetę o masie podobnej do Jowisza, połowa ma planety o masie Neptuna, a dwie trzecie posiada superziemie. Średnia liczba planet krążących wokół gwiazd jest większa niż jeden, czyli planety okazują się powszechne.
"Dokładniejsze oszacowania będą niewątpliwie możliwe za kilka lat, na podstawie dużo większej liczby detekcji planet pozasłonecznych, gdy największy obecnie przegląd mikrosoczewkowy OGLE-IV zbierze wystarczająco dużo materiału obserwacyjnego. To przegląd nowej generacji (w odróżnieniu od pierwszej generacji przeglądu opisywanego w pracy w "Nature"), odkrywający obecnie dużo więcej mikrosoczewek i planet" - zapowiada prof. Udalski.
Mikrosoczewkowanie grawitacyjne to zjawisko występujące w bardzo specyficznych sytuacjach. Gdy bardzo blisko linii widzenia między Ziemią, a odległą gwiazdą tła znajdzie się jakiś obiekt - np. słaba, niewidoczna gwiazda, jego pole grawitacyjne zaburza bieg promieni świetlnych, co obserwujemy jako tymczasowe pojaśnienie odległej gwiazdy. Gdy taka soczewkująca gwiazda ma dodatkowo planetę, w zjawisku mikrosoczewkowania można dostrzec też wpływ od planety.
Metoda ta pozwala na wykrywanie planet, które trudno znaleźć innymi metodami. Dwie najpopularniejsze metody stosowane do wykrywania egzoplanet są bardziej czułe na planety masywne (metoda prędkości radialnych), albo położone blisko swoich gwiazd (metoda tranzytów). W opisywanych badaniach naukowcy skupili się na oszacowaniach występowania planet w odległościach od 1 do 10 jednostek astronomicznych od swoich gwiazd (czyli od 1 do 10 odległości dzielących Ziemię od Słońca). (PAP)
cza/ tot/ agt/
Więcej w serwisie Nauka i Zdrowie PAP - http://nauka.pap.pl
