Niemcy nie mają własnej "narodowej" zasady regulującej stosunek długu publicznego do produktu krajowego brutto (PKB), lecz kierują się kryteriami Unii Gospodarczej i Walutowej, wielokrotnie je naruszając. Panaceum na zadłużenie ma być "hamulec deficytu".
Wysoki dług publiczny, znacznie przekraczający kryteria z Maastricht, należy do najpoważniejszych problemów od lat trapiących niemiecką gospodarkę. Gwałtowny wzrost zadłużenia państwa obserwujemy od 2008 roku jako skutek wdrożenia przez rząd programów stymulujących wzrost gospodarczy w warunkach głębokiego kryzysu finansowego. W roku 2010 dług publiczny wzrósł do rekordowego poziomu, osiągając 82,4 proc. PKB. Po niewielkim spadku w 2011 roku, dług wzrósł rok później (2012) ponownie do 81,9 proc. PKB.
Rzeczniczka niemieckiego ministra finansów Baerbel Schneider powiedziała PAP, że w Niemczech nie obowiązuje "narodowa" granica, wyznaczająca dopuszczalny stosunek zadłużenia do PKB. "Kierujemy się kryteriami obowiązującymi w UE" - wyjaśniła. Według tych kryteriów deficyt budżetowy nie może przekroczyć 3 proc. PKB, a dług publiczny 60 proc. PKB. Niemcy w przeszłości wielokrotnie naruszały oba te wskaźniki.
W Niemczech istnieje natomiast "hamulec deficytu" - zasada uchwalona w 2009 roku przez parlament i wprowadzona do niemieckiej konstytucji. Zakłada ona, że od 2016 roku deficyt budżetu centralnego państwa nie może przekroczyć rocznie 0,35 proc. PKB. Kraje związkowe (landy) tworzące RFN, która jest państwem federacyjnym, nie będą mogły od 2020 roku zaciągać żadnych nowych długów. Ustawa przewiduje odstępstwa od tego zakazu w przypadku katastrof lub kryzysu gospodarczego.
Zdaniem ministerstwa finansów "hamulec deficytu" może okazać się bardziej skutecznym instrumentem ograniczania długu niż sztywny próg oszczędności. Jak twierdzi resort w zamieszczonej na stronie internetowej analizie, w przypadku wzrostu gospodarczego na poziomie 3 proc. rocznie dług publiczny spadnie do roku 2040 poniżej 50 proc.
W związku z dobrą sytuacją gospodarczą, rząd Niemiec dąży do wcześniejszego od wyznaczonego przez konstytucję rozpoczęcia procesu ograniczania zadłużenia. Jest to możliwe dzięki wyższym od spodziewanych wpływom podatkowym, niskiemu oprocentowaniu obligacji oraz dobrej sytuacji na rynku pracy.
Ministerstwo finansów przewiduje, że w roku 2014 deficyt budżetowy wyniesie tylko 6,2 mld euro, wobec 25,1 mld euro w tym roku. W roku 2015 ma zostać wypracowana - po raz pierwszy od 1969 roku - nadwyżka budżetowa wysokości 200 mln euro.
Redukcja zadłużenia będzie procesem długofalowym. Ministerstwo finansów przewiduje, że do roku 2015 uda się ograniczyć dług publiczny do 75 proc. PKB. W 2017 roku dług ma spaść poniżej 70 proc.
Z Berlina Jacek Lepiarz (PAP)
lep/ je/
