Zmiany ustawowe, które weszły w życie w kwietniu 2011 r., sprzyjają rozwojowi form opieki nad dziećmi do lat trzech i ułatwiają osobom aktywnym na rynku pracy godzenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi - oceniła NIK w najnowszym raporcie.
Do kwietnia 2011 r. opiekę nad dziećmi do lat trzech sprawowały opiekunki oraz żłobki, które miały status zakładu opieki zdrowotnej. W kwietniu 2011 r. weszły w życie rozwiązania prawne tworzące warunki dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad dziećmi w tej grupie wiekowej. Obecnie instytucjonalnymi formami opieki nad dziećmi w tym wieku są: żłobek, klub dziecięcy i opiekun dzienny. Może nim być również przedszkole (oddział przedszkolny). Opiekę tę może sprawować także niania na podstawie tzw. umowy uaktywniającej.
"Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia system opieki nad dziećmi do lat trzech" - czytamy w raporcie przesłanym w piątek PAP. Według Izby zmiany po 2011 r. i wprowadzenie nowych form opieki ułatwiają osobom aktywnym na rynku pracy godzenie obowiązków rodzinnych z zawodowymi.
Izba pozytywnie oceniła też działalność ministra pracy i polityki społecznej w zakresie przygotowania założeń systemowych i rozwiązań prawnych umożliwiających tworzenie zróżnicowanych form opieki, a także inicjowanie dodatkowych przedsięwzięć umożliwiających aktywnym podmiotom uzyskanie dofinansowania.
"Działania ministra na rzecz wzrostu nakładów dla instytucji zapewniających opiekę nad najmłodszymi dziećmi skutkowały zwiększeniem w 2012 r. środków na ten cel do 101 mln zł" - czytamy.
NIK doceniła też współpracę ministra pracy z organizacjami pozarządowymi i stworzenie katalogu standardów wczesnej edukacji. Zawiera on rekomendacje dot. optymalnych warunków dla rozwoju dzieci.
Izba "ogólnie pozytywnie" odniosła się do działalności samorządów w zakresie tworzenia nowych miejsc opieki dla najmłodszych dzieci. "Dzięki staraniom władz samorządowych wzrosła liczba miejsc w instytucjonalnych formach opieki oraz zmniejszyły się niezaspokojone potrzeby" - czytamy. Jednocześnie Izba zastrzegła, że ocenę tę umniejsza "nieskuteczne promowanie instytucji dziennego opiekuna".
Od 30 września 2011 r. do 30 czerwca 2012 r. odnotowano wzrost liczby miejsc i dzieci w żłobkach do ok. 35,7 tys. (o 14 proc.), a także liczby miejsc i dzieci w klubach - odpowiednio do 377 i 316. Zdecydowanie mniejsze było zapotrzebowanie na usługi dziennych opiekunów - 30 czerwca 2012 r. takie umowy zawarto z 18 osobami do opieki nad 40 dziećmi. W sumie na koniec czerwca 2012 r. resort pracy szacował liczbę dzieci korzystających z form opieki instytucjonalnej na 64,9 tys., z tego 40,5 tys. w instytucjach objętych rejestrem, 16 tys. w innych placówkach i 8,4 tys. dzieci - pod opieką zarejestrowanych niań.
Ponadto w raporcie NIK wskazała, że instytucja zarejestrowanej niani, mimo wzrostu liczby osób wykonujących tę funkcję, nie jest wykorzystywana w stopniu adekwatnym do możliwości. Przeszkodą są zbyt skomplikowane formalności dla osób, które chcą zatrudnić nianię.
Pewne nieprawidłowości Izba wykryła podczas kontroli miejsc opieki. Stwierdzono m.in. przypadki niezapewnienia w żłobkach (klubach dziecięcych) bezpiecznych i higienicznych warunków do sprawowania opieki lub zbyt długi okres usuwania zagrożeń. W niektórych placówkach opiekunowie nie mieli wymaganych kwalifikacji lub przekroczony był wskaźnik liczby dzieci przypadających na jednego opiekuna.
Według Izby niezbędne jest dalsze "zintensyfikowanie działań na rzecz rozwoju instytucjonalnych form opieki", ponieważ określony przez Komisję Europejską docelowy wskaźnik instytucjonalnej opieki jest prawie dziesięciokrotnie wyższy niż ten, który osiągnęła Polska.
Kontrola była prowadzona w latach 2011-2012 i objęła Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, siedem urzędów wojewódzkich oraz 16 urzędów miast.(PAP)
bpi/ abr/ gma/
