Akta spraw karnych mogą być wydawane na potrzeby procesów cywilnych jedynie na wniosek sądu, który taki proces prowadzi - takie wytyczne wydał Prokurator Krajowy Edward Zalewski wszystkim jednostkom prokuratury. Poinformowała o tym w poniedziałek PAP rzeczniczka prokuratury Katarzyna Szeska.
"Wytyczne wydano w celu uniknięcia różnic interpretacyjnych i ujednolicania praktyki, która była niejednolita. Nie znaczy to oczywiście, że podważamy decyzje ws. udostępnienia lub wydania akt, wydane wcześniej" - podkreśliła Szeska.
Sprawa wyniknęła po tym, gdy okazało się, że pełnomocnik wiceszefa ABW Jacka Mąki procesującego się z dziennikarzem "Rzeczpospolitej" Cezarym Gmyzem wystąpił do stołecznej prokuratury apelacyjnej o udostępnienie mu z akt śledztwa m.in. przeciwko podejrzanemu o płatną protekcję dziennikarzowi Wojciechowi S. stenogramów rozmów z będącego na podsłuchu telefonu S. Prokuratura - na podstawie przepisu Kodeksu postępowania karnego - dała prawnikowi Mąki wgląd w akta, a następnie przesłała je sądowi.
Gmyz oraz obrońca Wojciecha S. Roman Giertych zawiadomili prokuraturę o podsłuchiwaniu dziennikarzy po tym, gdy okazało się, że w aktach śledztwa są stenogramy wykonanej z telefonu S. jego rozmowy z dziennikarzem Bogdanem Rymanowskim z TVN. Według Gmyza, te stenogramy powinny być urzędowo zniszczone jako niemające znaczenia dla sprawy S. Prokuratura stoi jednak na stanowisku, że treść zarejestrowanej rozmowy ma znaczenie w kontekście całej sprawy. Prokuratura Okręgowa w Poznaniu odmówiła wszczęcia śledztwa. Gmyz i Giertych zapowiedzieli zażalenie.
Chcąc poznać ogólną praktykę udzielania wglądu w akta, Prokurator Krajowy zarządził przeanalizowanie takich przypadków w skali ogólnopolskiej. Z analizy wynika, że zapisy kodeksowe różnie interpretują różne jednostki prokuratur - jedne robią to na podstawie Kpk, a inne - w oparciu o ustawę o dostępie do informacji publicznej.
Prokurator Krajowy w wytycznych sprecyzował, że akta z trwających postępowań mogą być udostępniane lub wydawane osobom nie będącym ich uczestnikami jedynie na podstawie Kpk. Rozróżniono też dwie sytuacje - udostępnienia akt do zapoznania się z nimi oraz wydanie akt sądowi lub organowi administracji publicznej na potrzeby cywilnego procesu lub postępowania administracyjnego.
W sprawie udostępnienia akt do wglądu Prokurator Krajowy nakazał, by wnioski składać na piśmie z uzasadnieniem. Akta mają być udostępniane na mocy zarządzenia prokuratora, które uzasadnienia posiadać nie musi. Jeśli prokurator odmówi wglądu do akt osobie trzeciej, takie zarządzenie musi uzasadnić, a domagający się tego wglądu może je zaskarżyć do wyższej instancji.
"Prokurator decydujący o udostępnieniu akt powinien starannie rozważyć interes starającego się o ten wgląd oraz interes publiczny, dobro prowadzonego śledztwa i ochronę prawnych interesów osób trzecich" - głoszą wytyczne Prokuratora Krajowego.
Gdy chodzi o wydawanie kopii dokumentów ze śledztwa na potrzeby procesów cywilnych lub postępowań administracyjnych, Prokurator Krajowy zalecił prokuratorom, by rozpatrywali tylko wnioski sądów lub organów administracji publicznej. Zatem strona procesu cywilnego chcąca wystąpić do prokuratury o przekazanie interesujących ją akt może sama zapoznać się z nimi za zgodą prokuratora, ale dopiero gdy wystąpi do sądu i sąd wniosek zaakceptuje, to ten sąd będzie musiał się zwrócić do prokuratury.
Ze zbiorczych danych wynika, że na 119 wniosków o udostępnienie materiałów śledztw osobom nie będącym stronami postępowania: 80 wniosków rozpoznano w trybie Kpk (uwzględniono 77 wniosków), 39 wniosków rozpoznano w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej (uwzględniono wszystkie). (PAP)
wkt/ itm/ gma/
