Najważniejsze projekty realizowane obecnie na rzecz ochrony zabytków zaprezentuje na jubileuszowej konferencji w środę i czwartek w Warszawie Narodowy Instytut Dziedzictwa. Placówka jest spadkobiercą Ośrodka Dokumentacji Zabytków, który powstał 50 lat temu.
W konferencji wezmą udział m.in.: minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, generalny konserwator zabytków Piotr Żuchowski, przewodniczący Rady Programowej Narodowego Instytutu Dziedzictwa Jerzy Jasieńko oraz przedstawiciele instytucji zajmujących się ochroną zabytków na Ukrainie i Litwie, w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Belgii i Holandii.
Podczas konferencji specjaliści będą debatować o polskiej współpracy z innymi krajami europejskimi w zakresie ochrony dziedzictwa. Odbędą się także dyskusje na temat badań archeologicznych prowadzonych przed wytyczeniem dróg ekspresowych i autostrad, Pomników Historii, Europeany czyli cyfrowego muzeum, archiwum i biblioteki Europy, obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa oraz roli Narodowego Instytutu Dziedzictwa w procesie ochrony obiektów z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO.
"Narodowy Instytut Dziedzictwa zgodnie ze swoją misją oraz zadaniami statutowymi stara się nie tylko wyznaczać standardy ochrony i konserwacji zabytków, ale także promować polskie dziedzictwo w kraju i za granicą" - powiedziała w niedawnym wywiadzie dla PAP dyrektor instytutu Paulina Florjanowicz. Do jego najważniejszych zadań w zakresie promocji zabytków w naszym kraju należy organizacja obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa.
Ich ideą jest promowanie dziedzictwa kulturowego poszczególnych europejskich regionów i podkreślenie wspólnych korzeni kultury europejskiej. Europejskie Dni Dziedzictwa ustanowiła w 1991 r. Rada Europy. Polska włączyła się do projektu w 1993 r. Obecnie w obchodach bierze udział 50 krajów. W 2013 r. hasło Europejskich Dni Dziedzictwa w Polsce będzie brzmiało: "Nie od razu Polskę zbudowano". W obchody co roku angażuje się kilkaset polskich miejscowości.
Florjanowicz przypomniała, że w Polsce konserwacja zabytków ma bardzo długą tradycję i stanowi naszą narodową specjalność. "Już od dawna konserwacja w Polsce została podniesiona do poziomu pełnowymiarowych akademickich studiów. Do dzisiaj polskie szkolnictwo wyższe na kierunku konserwacji stanowi wzorzec dla wielu krajów, a nasi specjaliści wielokrotnie uczestniczyli w kształtowaniu europejskich unormowań dotyczących konserwacji" - zauważyła.
Instytut koordynuje procedurę przyznania tytułu Pomnika Historii. Obecnie tę najwyższą rangę wśród form ochrony zabytków mają w Polsce 54 obiekty i miejsca zabytkowe. Są to m.in.: Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach, katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Wojciecha w Gnieźnie, zespół zamku krzyżackiego w Malborku, Biskupin, Kazimierz Dolny, klasztor ojców paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie, kopalnia soli w Wieliczce. Pierwsze obiekty i miejsca zostały wyróżnione mianem Pomnika Historii przez prezydenta Lecha Wałęsę w 1994 r.
Uznanie za Pomnik Historii następuje w formie rozporządzenia prezydenta wydanego na wniosek ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Tytuł ten ma obecnie charakter wyłącznie prestiżowy, generalny konserwator zabytków zabiega jednak o podniesienie statusu tych obiektów i miejsc, którym nadano miano Pomnika Historii.
Ośrodek Dokumentacji Zabytków, którego Narodowy Instytut Dziedzictwa jest spadkobiercą, powstał w 1962 r. Po połączeniu go w 2002 r. z Ośrodkiem Ochrony Zabytkowego Krajobrazu powstał Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. W 2007 r. dołączono do niego Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego. W 2011 r. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków zmienił nazwę na Narodowy Instytut Dziedzictwa. (PAP)
mce/ agz/ hes/
