Pomnik lapidarium został odsłonięty w poniedziałek na cmentarzu żydowskim w Radomiu. Wybudowali go osadzeni z miejscowego aresztu śledczego w ramach projektu "Tikkun - Naprawa", realizowanego przez polską i izraelską służbę więzienną.
Wiceminister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski powiedział, że idea, która połączyła polską i izraelską służbę więzienną, jest bardzo cenna. "Warto robić wszystko, aby takich miejsc było więcej" - stwierdził Chmielewski.
Wiceminister podkreślił, że projekt nie doszedłby do skutku, gdyby nie inicjatywa, która wyszła od radomskiej społeczności oraz duże zaangażowanie w projekt polskiej i izraelskiej służby więziennej.
"Te macewy, to lapidarium, to jest symbol, ale symbol, który ma nam przypominać, że kiedyś Żydzi mieszkający w Radomiu tworzyli jego historię" - powiedział Chmielewski.
Zastępca dyrektora generalnego Służby Więziennej ppłk Jacek Kwieciński podkreślił, że projekt "Tikkun - Naprawa" jest realizowany w 55 zakładach karnych i aresztach śledczych w Polsce. Wyjaśnił, że osadzeni pracowali na cmentarzach nieodpłatnie jako wolontariusze.
Szef izraelskiej służby więziennej gen. Beni Kaniak dziękował polskim funkcjonariuszom SW za dobrą współpracę na rzecz upamiętnienia radomskich Żydów.
"Budowa pomnika jest zaledwie niewielką częścią spłaty długu, który mamy wobec prochów i pamięci tych, którzy zginęli w czasie holokaustu" - podkreślał.
Odsłonięcie lapidarium odbyło się z udziałem naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, który odmówił modlitwę w intencji zmarłych. W uroczystości wzięli też udział m.in. przedstawiciele społeczności żydowskiej w Polsce.
Lapidarium ma postać półkolistego muru z żelbetonu, o wymiarach ok. 14,5 na 5,5 m. Zostały w nim umieszczone odnalezione na terenie miasta macewy.
Budowa lapidarium w Radomiu była możliwa dzięki wsparciu finansowemu członków Klubu 1000 z Londynu, przy współpracy z Urzędem Miejskim w Radomiu oraz Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, będącą partnerem merytorycznym projektu "Tikkun - Naprawa".
Fundacja przeprowadziła dla osadzonych i funkcjonariuszy radomskiego zakładu zajęcia poświęcone kulturze i tradycji żydowskiej. Uczestnicy zostali w ten sposób przygotowani do przeprowadzenia prac porządkowych na cmentarzach żydowskich zgodnie z zasadami religii żydowskiej.
Pomysł budowy lapidarium w Radomiu powstał pięć lat temu w radomskim magistracie, gdzie wykonano projekt architektoniczny. W 2008 roku sprawą budowy pomnika zajęli się przedstawiciele polskiej i izraelskiej służby więziennej, którzy zadeklarowali chęć realizacji przedsięwzięcia oraz zainicjowali spotkanie z władzami miasta, rabinem i Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.
Cmentarz żydowski w Radomiu został założony w roku 1831 na terenie byłego cmentarza epidemicznego. Po zniszczeniach wojennych został pod koniec XX w. uporządkowany, a na jego terenie wybudowano ohel mieszczący tablicę upamiętniającą członków gmin żydowskich z regionu radomskiego, zamordowanych przez Niemców w latach wojny. Na teren cmentarza zaczęto także zwozić macewy odnalezione podczas prac remontowych na terenie miasta. Część z nich umieszczono w nowo wybudowanym lapidarium, inne są przechowywane na terenie cmentarza (PAP)
ilp/ abe/
