2 mln zł będzie kosztować kolejny etap renowacji jednego z najznamienitszych zabytków kultury żydowskiej w Olsztynie - domu przedpogrzebowego Bet Tahara, zwanego Domem Mendelsohna. Dom ponad 100 lat temu zaprojektował światowej sławy architekt Erich Mendelsohn.
Jak powiedziała PAP Ewa Romanowska z Fundacji Borussia, beneficjenta środków, uzyskane z funduszy unijnych 1,5 mln zł pomoże w dokończeniu konserwacji zabytku. Zakończenie renowacji Domu, w którym powstanie Centrum Dialogu Międzykulturowego, planowane jest na 2012 rok.
Trzy lata temu zaprezentowano dziennikarzom część odrestaurowanego zabytku. Była to tzw. sala pożegnań, w której żegnano zmarłych przed odprowadzeniem ich na pobliski cmentarz żydowski.
Jak wówczas mówiła konserwator dzieł sztuki Justyna Dzieciątkowska, Dom Mendelsohna należy do unikatowych obiektów, ponieważ jego sklepienie jest piramidalne. Mozaikowe wzory na sklepieniu wykonane zostały z ceramicznych płytek, a szczyt piramidy zwieńczyła Gwiazda Dawida.
Obecnie za pozyskane pieniądze po rozstrzygnięciu przetargów kontynuowane będą prace budowlane i konserwatorskie. Wzmacniane będą stropy i konstrukcja budynku, ogrodzony zostanie także dawny cmentarz znajdujący się przy Domu Mendelsohna. W dalszej kolejności powstanie projekt aranżacji i wyposażenie wnętrza. Powstanie także szklany łącznik łączący tak zwany Dom Ogrodnika z właściwym domem przedpogrzebowym.
Dom przedpogrzebowy był pracą dyplomową Mendelsohna, który urodził się w przedwojennym Olsztynie (Allenstein). Po wojnie w budynku tym mieściło się Archiwum Państwowe. Od 2009 roku Fundacja Borussia dzierżawi obiekt i teren cmentarza żydowskiego od Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. W obiekcie ma powstać Centrum Kultury, w którym ma się znaleźć wystawa o olsztyńskich Żydach, w tym także o Mendelsohnie.
Od 2006 r. na konserwację i remont zabytku Borussia wydała ok. 600 tys. zł. Pieniądze pochodziły ze źródeł miejskich, prywatnych oraz od niemieckiej Fundacji "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość" oraz z Krakowskiej Fundacji Komunikacji Społecznej.
Ludność żydowska zaczęła przybywać do Olsztyna w czasie wojen napoleońskich. W szczytowym momencie pod koniec XIX wieku Żydzi stanowili ok. 3 proc. ogółu mieszkańców miasta. Trudnili się głównie handlem, rzadziej rzemiosłem. Mieszkali najczęściej na Starym Mieście. W 1941 r. władze niemieckie pozbawiły Żydów wszelkich praw do mienia ruchomego i nieruchomości. Skoszarowano ich w domu opieki, a stamtąd wywieziono w nieznanym kierunku - na miejsce kaźni. (PAP)
ali/ ls/ gma/
