W Olsztynie zakończyła się częściowa konserwacja jednego z najznamienitszych zabytków kultury żydowskiej domu przedpogrzebowego Bet Tahara zwanego Domem Mendelsohna.
Dom ponad 100 lat temu zaprojektował światowej sławy architekt Erich Mendelsohn.
W czwartek pokazano zrekonstruowaną salę pożegnań, w której żegnano zmarłych przed odprowadzeniem ich na pobliski cmentarz żydowski.
"Zabytek należy do wyjątkowych w kraju a nawet na świecie, ponieważ sklepienie jest piramidalne. Mozaikowe wzory wykonane są z ceramicznych płytek a szczyt piramidy wieńczy Gwiazda Dawida" - powiedziała konserwator dzieł sztuki Justyna Dzieciątkowska.
Konserwatorzy podkreślali, że prace przy odnawianiu piramidy przysporzyły wiele problemów. Przy zastosowaniu tych samych pigmentów, które stosował Mendelsohn okazało się, że farba zmienia kolor w zależności od wilgotności powietrza.
Podczas remontu wzorowano się na unikatowych zdjęciach z lat '50, konsultowano się także z badaczami spuścizny Mendelsohna.
Mendelsohn dobierając kolorystykę sklepienia kierował się symboliką kolorów z Dalekiego Wschodu ściśle związaną z wiarą mojżeszową. Użył m.in. kobaltu, fioletu, czerni i zieleni.
Dom przedpogrzebowy był pracą dyplomową Mendelsohna, który urodził się w przedwojennym Olsztynie (Allenstein). Po wojnie w budynku tym mieściło się Archiwum Państwowe. Obecnie właścicielem budynku jest gmina żydowska, która wydzierżawiła go na 30 lat Wspólnocie Kulturowej Borussia. Stowarzyszenie chce tam urządzić Centrum Kultury, w którym ma się znaleźć wystawa o olsztyńskich Żydach, w tym także o Mendelsohnie.
Do tej pory na konserwację i pracę remontowe zabytku w latach 2006 - 2007 Borussia wydała ok. 380 tys zł. Pieniądze pochodziły ze źródeł miejskich, prywatnych oraz od niemieckiej Fundacji "Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość".
Ludność żydowska zaczęła przybywać do Olsztyna w czasie wojen napoleońskich. W szczytowym momencie pod koniec XIX wieku Żydzi stanowili ok. 3 proc. ogółu miasta. Trudnili się głównie handlem, rzadziej rzemiosłem. Mieszkali najczęściej na Starym Mieście. W 1941 r. władze niemieckie pozbawiły Żydów wszelkich praw do mienia ruchomego i nieruchomości. Skoszarowano ich w domu opieki a stamtąd wywieziono w nieznanym kierunku na miejsce kaźni. (PAP)
ali/jwo/ abe/
