*W Paryżu otwarto w czwartek Centrum Dokumentacji Holokaustu na Wschodzie, współtworzone przez paryską Sorbonę i fundację Yahad-In Unum - poinformowali jego inicjatorzy. Centrum udostępni tysiące pisemnych i audiowizualnych świadectw nazistowskiej zagłady Żydów i Romów podczas II wojny światowej na terenie b. ZSRR. *
Jak podała w komunikacie dla mediów fundacja Yahad-In Unum, jest to pierwsza w Europie instytucja tego rodzaju, specjalizująca się w dokumentowaniu nazistowskiej realizacji planu Zagłady na ziemiach obecnej Ukrainy, Rosji i Białorusi. Według szacunkowych danych w latach 1941-43 tylko na terenie obecnej Ukrainy hitlerowcy wymordowali ponad milion Żydów, a także dziesiątki tysięcy Romów, osób niepełnosprawnych oraz funkcjonariuszy ZSRR.
W paryskim centrum znajduje się ponad 1100 nagrań wideo z relacjami świadków zbrodni nazistowskich na Ukrainie i Białorusi. Świadectwa te nagrała w ostatnich latach ekipa Yahad-In Unum, kierowana przez katolickiego księdza Patricka Desbois, podczas badań terenowych na tamtych terenach. Część innych archiwalnych materiałów pochodzi z amerykańskiego Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie.
Powstała w 2004 roku Fundacja Yahad-In Unum (nazwa pochodzi od hebrajskich i łacińskich słów oznaczających: "Razem") zajmuje się poszukiwaniem miejsc i świadków zbrodni nazistowskich na Ukrainie, Białorusi i w Rosji. Prezes fundacji ksiądz Patrick Desbois odpowiada za kontakty z judaizmem we francuskim Episkopacie i jest doradcą Watykanu w kwestiach żydowskich.
Do tej pory podczas badań terenowych ekipa księdza Desbois zlokalizowała ponad 800 miejsc egzekucji i zarejestrowała na taśmie wideo świadectwa ponad 800 świadków.
Masowe egzekucje ludności, przede wszystkim żydowskiej i romskiej, organizowały po wkroczeniu w czerwcu 1941 na ziemie ZSRR niemieckie grupy operacyjne (Einsatzgruppen). Zagłada Żydów na Wschodzie jest nazywana - ze względu na sposób egzekucji odmienny od mordowania w obozach śmierci w środkowej i zachodniej Europie - "Holokaustem przez rozstrzelanie".
Szymon Łucyk (PAP)
szl/ awl/ mc/
