Życie i twórczość papieża Jana Pawła II od dawna inspirowały filmowców. Do najbardziej znanych obrazów poświęconych papieżowi-Polakowi należą filmy fabularne Włocha Giacomo Battiato z Piotrem Adamczykiem w roli głównej.
Ojcu Świętemu filmy poświęcili także m.in.: Marek Luzar - twórca animacji stworzonej na podstawie poematu Jana Pawła II, Paweł Pitera - autor dokumentu o papieżu, z aktorem Michaelem Yorkiem w roli narratora, oraz John Kent Harrison, który zrealizował film "Jan Paweł II" z Jonem Voightem w roli głównej.
Włoch Giacomo Battiato wyreżyserował w 2005 r. biograficzny obraz "Karol. Człowiek, który został papieżem", zaś rok później - film "Karol. Papież, który pozostał człowiekiem".
Po premierze pierwszego z tych filmów Piotr Adamczyk opowiadał w rozmowie z PAP, że jego głównym zadaniem było w tym filmie przekazanie widzom "myśli Jana Pawła II", "prawdy o nim". "Myśmy byli tylko narzędziem do przekazania prawdy" - mówił aktor o ekipie filmowej. "Trudno patrzeć na tę rolę z dystansem. To było dla mnie bardzo osobiste przeżycie. Doświadczenie, które mnie spotkało, to doświadczenie przede wszystkim ludzkie, człowiecze" - podkreślił Adamczyk.
Reżyser Giacomo Battiato, po realizacji drugiego filmu, "Karola. Papieża, który pozostał człowiekiem", podkreślał z kolei: "To nie jest ani film religijny, ani polityczny. On opowiada przede wszystkim człowieczą historię". Battiato zaznaczył jednocześnie, że postawił sobie za cel stworzenie "filmu antywojennego, protestu przeciwko wyzyskowi Trzeciego Świata". "Jan Paweł II zawsze stawał w obronie najuboższych i cierpiących. Zostawił nam dwa ważne przesłania: +Walczmy o bardziej ludzki świat+ oraz +Bądźmy solidarni z wszystkimi, którzy cierpią+" - mówił reżyser, podkreślając, jak bardzo poruszyła go pomoc, którą papież niósł przez lata cierpiącym ludziom na całym świecie.
"Gdybym miał wybrać podtytuł dla tego filmu, brzmiałby on +Papież cierpiących+. Jan Paweł II niósł nadzieję i miłość, gdziekolwiek zanosiło się na cierpienie. Podnosił głos i narażał własną osobę tam, gdzie widział ucisk, gwałt, zniszczenie. A jednocześnie sam przecież cierpiał fizycznie. Po zamachu już zawsze czuł się fizycznie źle" - mówił po realizacji filmu włoski artysta.
W 2005 r. realizacji filmu o papieżu-Polaku podjął się Kanadyjczyk John Kent Harrison. W jego filmie "Jan Paweł II" - wspólnej produkcji Polski, Włoch i USA - w postać Jana Pawła II wcielił się znany amerykański aktor Jon Voight. W obsadzie znalazł się też m.in. Cary Elwes.
W 2006 r. powstał film animowany pt. "Tryptyk rzymski". Wyreżyserował go, na podstawie poematu Jana Pawła II, Marek Luzar. Obraz, podobnie jak jego literacki pierwowzór, składał się z trzech części. Znalazły się w nim obrazy animowane, inspirowane freskami Michała Anioła z Kaplicy Sykstyńskiej, fragmenty aktorskie poddane obróbce komputerowej, a także zdjęcia plenerów oraz archiwalne fotografie Karola Wojtyły: z okresu przed jego pontyfikatem - od lat 50., oraz z okresu, gdy był już papieżem. Zdjęcia przedstawiały m.in. Karola Wojtyłę wędrującego po górach lub spotykającego się z wiernymi podczas papieskich pielgrzymek.
W 2008 r. fabularyzowany dokument "Świadectwo", opowieść o życiu Jana Pawła II widzianego oczami kardynała Stanisława Dziwisza, wieloletniego przyjaciela i sekretarza papieża, nakręcił Paweł Pitera. Film powstał na podstawie książki pod tym samym tytułem, wydanej w 2007 r., będącej zapisem rozmów kardynała Dziwisza z włoskim dziennikarzem, watykanistą Gian Franco Svidercoschim. Wspomnienia kardynała Dziwisza zostały zilustrowane materiałami dokumentalnymi, a także fabularyzowanymi. Autorzy filmu dotarli do wielu nieznanych w Polsce źródeł. Korzystali z archiwów watykańskich, z dotychczas niepublikowanych materiałów zdjęciowych. Drugim, obok kardynała Dziwisza, narratorem w filmie był znany brytyjski aktor Michael York.
Jedną z najnowszych filmowych opowieści poświęconych papieżowi jest wyreżyserowany przez Jarosława Szmidta dokument "Jan Paweł II. Szukałem Was...", produkcja z 2011 roku. "To film o życiu i przesłaniu, jakie pozostawił po sobie Jan Paweł II. Film ukazuje jego wyjątkowe miejsce w historii kościoła i świata oraz to, jak jego niezwykła osobowość, naturalność, otwartość i poczucie humoru łączyły ludzi na wszystkich kontynentach, niezależnie od ich statusu społecznego, wieku, wyznawanych wartości czy religii" - tak opisali tę produkcję jej twórcy.
Wśród wielu innych, powstałych na przestrzeni lat filmów o Janie Pawle II lub filmów inspirowanych dziełami papieża-Polaka znalazły się m.in.: "Przyjaciel Boga. Dzieje wielkiego pontyfikatu 1978-2003", "Z dalekiego kraju" i "Przed sklepem jubilera".
"Przyjaciel Boga. Dzieje wielkiego pontyfikatu 1978-2003" to film, który ukazał się w 2003 r. nakładem wydawnictwa Biały Kruk. W dokumencie przedstawiono najważniejsze wydarzenia z okresu pontyfikatu papieża. Narratorem był papieski fotografik Arturo Mari, a film wyreżyserowała Katarzyna Kotula.
"Z dalekiego kraju", wspólną produkcję Wielkiej Brytanii i Włoch, z muzyką Wojciecha Kilara, wyreżyserował z kolei w 1981 r. Krzysztof Zanussi. Jest to opowieść o wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża. Wojtyłę zagrał Cezary Morawski. W filmie wystąpili także Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Bradecki, Jerzy Stuhr.
Dramat "Przed sklepem jubilera" zrealizował w 1988 r. Brytyjczyk Michael Anderson. Nakręcił ten film na podstawie sztuki autorstwa Karola Wojtyły, pod tym samym tytułem. W obsadzie kanadyjsko-włosko-niemieckiej produkcji znaleźli się m.in. Burt Lancaster i Daniel Olbrychski. (PAP)
jp/ aszw/ mlu/ mhr/
