Rosyjskie stowarzyszenie Memoriał, walczące o przestrzeganie praw człowieka w krajach byłego ZSRR, zostało tegorocznym laureatem przyznawanej przez Parlament Europejski Nagrody im. Andrieja Sacharowa, który był założycielem tej organizacji - zdecydowała w czwartek Konferencja Przewodniczących grup politycznych PE.
"Nagrodę Sacharowa za 2009 rok za wolność myśli otrzymują Ludmiła Aleksiejewa, Oleg Orłow i Siergiej Kowalow jako reprezentanci stowarzyszenia Memoriał i innych obrońców praw człowieka w Rosji" - poinformował przewodniczący PE Jerzy Buzek.
Uroczystość wręczenia nagrody odbędzie się na posiedzeniu PE 16 grudnia w Strasburgu. Zwycięzca otrzymuje dyplom i 50 tysięcy euro.
"Memoriał w pełni zasługuje na tę nagrodę. Skupia ludzi wielkiej odwagi, którzy gotowi są ryzykować własnym życiem w imię walki o prawa człowieka. Dając Memoriałowi tę nagrodę wspieramy go w działaniach obrony podstawowych wolności i walki demokrację" - powiedział polski eurodeputowany Jacek Saryusz-Wolski (PO), który w imieniu chadecji zgłosił Memoriał do nagrody. W rozmowie z PAP tłumaczył, że Memoriał najbardziej spośród wszystkich kandydatów uosabia ideały nagrody. "To jest organizacja, która mówi prawdę o Katyniu" - dodał.
Memoriał został założony pod koniec lat 80. jako inicjatywa mająca doprowadzić do budowy centrum pamięci ofiar represji stalinowskich. Na czele organizacji stanął Andriej Sacharow. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Memoriał rozszerzył działalność i stał się organizacją praw człowieka, która propaguje "dojrzałe społeczeństwo obywatelskie i demokrację opartą na zasadzie państwa prawa" i w ten sposób chce zapobiegać powrotowi do totalitaryzmu. Memoriał zabiega o przestrzeganie fundamentalnych praw człowieka w państwach poradzieckich, takich jak Azerbejdżan, Armenia, Gruzja, Tadżykistan, Mołdawia i Rosja i Ukraina.
Szefowie grup politycznych wraz z przewodniczącym PE wybrali Memoriał spośród trzech kandydatów wyłonionych wcześniej przez eurodeputowanych Komisji Spraw Zagranicznych. Obok Memoriału, zgłoszonego przez największą frakcję - chadecką oraz Zielonych, kandydatami do nagrody byli: dr Izeldin Abuelaish, palestyński ginekolog z Dżabalii, pracujący po obu stronach konfliktu w Strefie Gazy oraz Dawit Isaak - erytrejski dziennikarz, pisarz i dramaturg, więzień polityczny od 2001 roku.
Nagroda na rzecz wolności myśli im. Andrieja Sacharowa przyznawana jest od 21 lat osobom i organizacjom, które - tak jak rosyjski patron nagrody - stawały w obronie praw człowieka, walczyły z prześladowaniami i niesprawiedliwością.
W ubiegłym roku nagrodę otrzymał chiński dysydent Hu Jia (czyt. Hu Dzia), a w 2007 adwokat broniący ofiar sudańskiego reżimu Salih Mahmud Osman. W 2006 roku laureatem został ówczesny lider białoruskiej opozycji Alaksandr Milinkiewicz, a w poprzednich latach także międzynarodowa organizacja Reporterzy bez Granic, "Kobiety w bieli" z Kuby oraz walcząca o prawa człowieka w Nigerii Huawa Ibrahim. W 2004 roku nagrodę otrzymał niezależny Białoruski Związek Dziennikarzy.
Inga Czerny (PAP)
icz/ kot/ ro/ awl/
