W ciągu pięciu lat lawinowo przybyło spraw gospodarczych, a w nich poszkodowanych; prokuratura umorzyła 51 proc. z nich, a sądy skazały 89,6 proc. oskarżonych - czytamy w informacji prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta dla premiera Donalda Tuska.
W środę PAP poznała treść tego dokumentu, o który Tusk zwrócił się do Seremeta przed podjęciem swej decyzji ws. przyjęcia lub odrzucenia sprawozdania prokuratora generalnego za 2011 r.
Dodatkowe informacje, m.in. ws. parabanków (ten temat pojawił się na kanwie sprawy Amber Gold) szef prokuratury przedłożył premierowi 16 listopada. Dotyczą m.in. podejmowanych przez prokuraturę w latach 2007-12 działań w zakresie przestępczości gospodarczej - w szczególności związanej z naruszeniami prawa bankowego, obrotu instrumentami finansowymi, obrotu dewizami, kruszcami, jak i prawa karnego skarbowego, a także polegającej na organizowaniu i kierowaniu piramidami finansowymi.
W informacji prokurator generalny omawia i ocenia działania prokuratury w zakresie wybranych kategorii przestępstw gospodarczych oraz analizuje wybrane problemy i ograniczenia prawne w zwalczaniu przestępczości gospodarczej, proponując konkretne rozwiązania; rekomenduje podjęcie działań usprawniających prowadzenie i nadzorowania przez prokuratorów postępowań w sprawach przestępczości gospodarczej. Informacja z załącznikami zawierającymi dane statystyczne liczy ponad sto stron.
Jak podano, między 1 stycznia 2007 r. a 31 sierpnia 2012 r. do prokuratury wpłynęło łącznie 27 845 spraw o przestępstwa gospodarcze objęte informacją. Liczba spraw dotyczących tej przestępczości prowadzonych lub nadzorowanych w prokuraturze ulegała sukcesywnemu zwiększeniu: od 3 640 spraw w 2007 r. do 6 191 spraw w 2011 r. Wpływ spraw tego rodzaju zwiększył się o 70,1 proc.
Przestępstwa o charakterze gospodarczym prokuratura podzieliła na sprawy o przestępstwa przeciwko interesom konsumentów (133 809 spraw), wierzycieli (44 396), przedsiębiorców (19 416), instytucji i rynków finansowych oraz emitentów papierów wartościowych (5 355) oraz w 3 786 przypadkach - przeciwko interesowi Skarbu Państwa. W każdym z tych segmentów liczba spraw rosła co najmniej dwukrotnie - wynika ze sprawozdania.
Jak podaje Seremet, największa liczba śledztw, dotyczących 13 478 (to 63,6 proc.) spraw, zakończyła się w okresie od 1 do 6 miesięcy. 3 974 sprawy (18,8 proc.) zostały zakończone w czasie między 6 a 12 miesięcy, 1 788 (8,4 proc.) spraw toczyło się od roku do 2 lat, 1 350 (6,4 proc.) spraw prokuratura prowadziła od 2 do 5 lat i 585 (2,8 proc.) - powyżej 5 lat. Prokuratura odnotowuje, że z każdym kolejnym rokiem udaje jej się dokończyć coraz więcej długo trwających postępowań.
Według sprawozdania między 2007 a połową 2012 r. prokuratorzy zakończyli aktem oskarżenia łącznie 6 041 (26 proc.) śledztwo wobec 13 411 osób.
W całym kraju umorzono 11 848 (51,1 proc.) spraw. Wpłynęło łącznie 2 413 zażaleń na te decyzje kończące postępowanie, z których uwzględniono 475, czyli 19,7 proc. Decyzją o odmowie wszczęcia postępowania zakończono łącznie 5 311 (22,9 proc.) spraw. W 1 258 sprawach złożono zażalenie na to postanowienie prokuratora. W wyższych instancjach uwzględniono 158, czyli 12,6 proc. zażaleń. Ponadto od 1 stycznia 2007 r. do 31 sierpnia 2012 r. prokuratorzy zawiesili 1 584 śledztwa w tego rodzaju sprawach; zażalenie złożono na 75 postanowień o zawieszeniu, a uwzględniono 35 z nich (46,7 proc).
W omawianym okresie sądy, na wniosek prokuratury, zgodziły się na aresztowanie 2 057 podejrzanych o przestępstwa finansowe. Z zebranych danych statystycznych wynika, że prokuratorzy zastosowali też zabezpieczenie majątkowe łącznie w 1 302 sprawach wobec 2 793 podejrzanych, na łączną kwotę 911,7 mld zł, ponad 250 tys. dolarów, 51,4 tys. euro i 80 tys. funtów.
Jak podał Seremet, między 1 stycznia 2007 r. a 31 sierpnia 2012 r. w tej kategorii spraw sądy skazały łącznie 7 679 oskarżonych (to 89,6 proc. oskarżonych). Z podanej liczby skazanych, 3 759 osób (czyli 49 proc.) zostało skazanych bez przeprowadzenia rozprawy, a 1 100 oskarżonych (14,3 proc. z ogólnej liczby skazanych) zostało skazanych w następstwie ich wniosku o dobrowolne poddanie się karze. Sądy uniewinniły 443 osoby. "Z powyższych danych wynika, iż sukcesywnie maleje liczba osób uniewinnionych: od 144 w 2007 r. do 47 w 2011 r." - zauważa prokurator generalny, który jest zdania, że trafność i poziom decyzji prokuratorów w tej kategorii spraw, "nie budzi zasadniczych zastrzeżeń".
W opracowaniu prokurator generalny powtórzył swe propozycje zwiększenia skuteczności zwalczania przestępczości gospodarczej. Chce on m.in. wprowadzenia surowszej odpowiedzialności karnej sprawcy czynu powodującego szkodę znacznej lub wielkiej wartości, penalizację działalności parabankowej, która powoduje - choćby nawet przez nieumyślne działanie sprawcy - "istotne, a nieraz ogromne, straty u wielu pokrzywdzonych korzystających z tego rodzaju ofert".
Seremet postuluje też wyposażenie Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego w uprawnienia do przeprowadzania kontroli podmiotów prowadzących działalność polegającą na zbieraniu środków finansowych w celu obciążania ich ryzykiem lub inną działalność parabankową, wprowadzenie możliwości rozwiązywania zarejestrowanych (wpisanych do ewidencji) podmiotów gospodarczych w przypadku, gdy przedmiot ich działalności jest sprzeczny z prawem lub naruszająca prawo działalność zagraża interesowi publicznemu.
Zarazem Seremet uznaje za celowe rozwijanie specjalizacji prokuratorów, związane ze wzmocnieniem wydziałów ds. przestępczości gospodarczej w prokuraturach okręgowych, kontynuację szkoleń dla prokuratorów specjalizujących się w prowadzeniu i nadzorowaniu postępowań o przestępstwa gospodarcze, a także powołanie Instytutu Ekspertyz Ekonomicznych, który stałby się wyspecjalizowanym ośrodkiem opracowującym fachowe ekspertyzy na potrzeby wymiaru sprawiedliwości. (PAP)
wkt/ itm/ jbr/
