E-sądy, zaostrzenie kar dla nietrzeźwych kierowców i za przestępstwa wobec najmłodszych, penalizacja stalkingu, czyli uporczywego nękania - to niektóre zmiany, które posłom PO udało się w obecnej kadencji Sejmu wprowadzić w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości.
Dorobek rządu Donalda Tuska i klubu parlamentarnego PO dotyczący walki z przestępczością zaprezentowali w środę trzej posłowie z sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka: jej wiceszef Wojciech Wilk, Witold Pahl i Grzegorz Karpiński. Środowa konferencja prasowa była kolejną z cyklu "Odkłamywacz PO".
Wilk mówił o ułatwieniach w dostępie obywateli do wymiaru sprawiedliwości. Chodzi m.in. o informatyzację w tym obszarze. "Tutaj dokonał się niewątpliwy przełom, a taki najbardziej widomy znak informatyzacji wymiaru sprawiedliwości to e-sąd, a więc elektroniczne postępowanie upominawcze, które zostało wprowadzone ustawą ze stycznia 2009 r." - podkreślił.
Przypomniał, że celem takiego postępowania jest przede wszystkim odciążenie sądów powszechnych w tych sprawach, które nie są zbyt skomplikowane i gdzie nie jest wymagane przeprowadzenie postępowania dowodowego. E-sąd, który obejmuje swym postępowaniem obszar całego kraju, znajduje się w Lublinie. W pierwszym roku jego funkcjonowania wpłynęło i zostało rozpatrzonych - według Wilka - ponad milion spraw.
"To pokazuje, że sądy powszechne zostały odciążone" - zaznaczył poseł. Jak dodał, świadczą o tym choćby dane statystyczne - w pierwszym roku działania e-sądu w 251 sądach rejonowych zanotowano spadek tego typu spraw od 10 proc. do nawet ponad 30 proc.
Wilk poinformował też o wprowadzeniu tzw. e-protokołu, czyli dokumentowania rozprawy sądowej w postaci protokołu elektronicznego i e-ksiąg, które zapewniają publiczny, bezpłatny, powszechny dostęp do przeglądania ksiąg wieczystych prowadzonych w postaci elektronicznej. Tzw. e-rejestry sądowe mają z kolei dać możliwość nieograniczonego wglądu w aktualne dane rejestrowe. Ustawa w tej sprawie ma wejść w życie 1 stycznia 2012 r.
W ostatnim czasie poszerzono również zakres systemu dozoru elektronicznego w stosunku do osób skazanych. Programem tym, który jest realizowany w trzech województwach: łódzkim, dolnośląskim, zachodniopomorskim, zostało objętych do tej pory 1500 osób.
Z inicjatywy rządu Tuska lub klubu PO wprowadzono też kilka zmian prawnych dotyczących bezpieczeństwa obywateli. "Nasz dorobek to przede wszystkim wprowadzenie zaostrzonej odpowiedzialności za gwałty kazirodcze i pedofilskie. Podwyższenie odpowiedzialności karnej od lat 3 do lat 15 dla osób, które popełniają tego rodzaju przestępstwa jest sankcją, która powinna przeciwdziałać zwiększającej się skali tego rodzaju zbrodni" - uważa Pahl.
Wprowadzono ponadto nowy rodzaj przestępstwa - groomingu, polegającego na nawiązywaniu kontaktów z nieletnimi, m.in. przez internet. Zmiany dają ponadto policji możliwość kontroli operacyjnej, a także sankcjonują publiczne propagowanie lub pochwalanie zachowań pedofilskich.
Według Pahla, posłowie PO doprowadzili też do zaostrzenia odpowiedzialności karnej za przestępstwa związane z prowadzeniem pojazdów mechanicznych w stanie nietrzeźwości. Chodzi m.in. o możliwość pozbawiania na stałe uprawnień do kierowania takimi pojazdami wobec sprawców przestępstw komunikacyjnych, których następstwem była śmierć innej osoby lub jej ciężki uszczerbek na zdrowiu, a których sprawcy znajdowali pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub którzy zbiegli z miejsca wypadku.
Poseł PO przypomniał też o niedawnym podwyższeniu kar za zabójstwo funkcjonariusza publicznego, w momencie wykonywania przez niego obowiązków służbowych, a także objęciu taką samą ochroną, jaką mają funkcjonariusze publiczni, osób podejmujących interwencję w razie przestępstwa. "Objęliśmy ochroną osoby prywatne, które w ramach interwencji obywatelskiej pomagają funkcjonariuszom lub przeciwdziałają próbie popełnienia przestępstwa" - wyjaśnił Pahl.
Na początku czerwca w życie weszła też nowelizacja Kodeksu karnego, która przewiduje do 10 lat kary za stalking, czyli uporczywe, złośliwe nękanie.
Politycy PO w obecnej kadencji Sejmu zatroszczyli się też o wsparcie dla osób pokrzywdzonych. "Do tej pory osoby pokrzywdzone przestępstwami mogły uzyskać taką pomoc tylko w przypadku, kiedy były ofiarami przestępstw umyślnych. Zgodnie z inicjatywą rządową, powiększyliśmy dzisiaj uprawnienia do pozyskiwania pomocy również dla osób, które padły ofiarami przestępstw nieumyślnych. Osoby te mogą się teraz ubiegać o środki na rehabilitację zdrowotną" - zaznaczył Pahl.
Jak dodał, na początku tego roku uruchomiono ponadto specjalną linię telefoniczną dla ofiar przestępstw.
Karpiński przypomniał z kolei nowe rozwiązania prawne ułatwiające życie obywatelom. Chodzi m.in. o możliwość elektronicznego rejestrowania spółek z o.o w terminie jednego dnia od złożenia wniosku o wpis do rejestru, a także obniżenie z 50 tys. do 5 tys. złotych minimalnego kapitału w spółkach kapitałowych i z 500 tys. zł do 100 tys. zł minimalnego kapitału w spółkach akcyjnych.
Ustanowiono ponadto nowy rodzaj postępowania cywilnego - pozwy grupowe. "To coś, co jest instytucją doskonale znaną wszystkim systemom prawnym, a Polsce zostało dopiero wprowadzone przez nas w tej kadencji. To coś, co pozwoli wreszcie budować solidarność w wymiarze sprawiedliwości: obywatele, którzy na wspólnych podstawach będą domagali się jakichś działań, zasądzenia odszkodowana, mogą robić to wspólnie. To oczywiście znacznie obniża koszt takiego postępowania" - podkreślił Karpiński. (PAP)
mkr/ par/ gma/
