Kluby PO, PSL i PiS poparły w środę senacki projekt nowelizacji ustawy o referendum lokalnym, umożliwiający mieszkańcom miast, powiatów i gmin organizowanie referendum w istotnych sprawach społecznych, gospodarczych oraz kulturowych. Nad potrzebą przyjęcia noweli zastanawia się natomiast klub Lewicy.
Według obecnych przepisów ustawy, referendum lokalne można zorganizować jedynie w sprawach dotyczących danej wspólnoty, wymagających jednoznacznego rozstrzygnięcia i mieszczących się w zakresie zadań oraz kompetencji władz danej jednostki samorządowej.
Jednak w lutym 2003 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że prawo do referendum lokalnego przysługuje "zawsze członkom wspólnoty, ilekroć tylko zachodzi potrzeba wypowiadania się o istotnych sprawach dotyczących tej wspólnoty". Senacki projekt ma na celu dostosować prawo do orzeczenia TK.
Senator PO Bohdan Paszkowski prezentując projekt podkreślił, że dotychczasowe przepisy powodowały, że władze samorządowe często odmawiały mieszkańcom społeczności lokalnych przeprowadzenia referendum, pomimo iż sprawa dotyczyła ważnych kwestii społecznych, gospodarczych lub kulturowych.
"Często ta decyzja uzasadniana była tym, że choć przedmiot sprawy dotyczył danej wspólnoty, jak choćby zmiana granic gminy lub zmiana przebiegu drogi, to nie leżał on w gestii organu samorządowego, a co za tym idzie, nie mógł być przedmiotem referendum" - podkreślił Paszkowski.
Dodał, że projekt noweli umożliwia mieszkańcom przeprowadzenie referendum w kwestiach, które nie mieszczą się w zakresie zadań i kompetencji władz miast, powiatów oraz gmin.
Zdaniem posła PO Stanisława Huskowskiego proponowane przez Senat zmiany są "konieczne do prawidłowego funkcjonowania narzędzia demokracji, jakim jest referendum lokalne". Jak zaznaczył, prawo wypowiadania się społeczności lokalnej w istotnych dla niej kwestiach powinno być prawnie zapewnione.
Za słusznością projektu opowiedział się także poseł PSL Bronisław Dutka. W jego ocenie zmiany te "przyczyniają się do budowy społeczeństwa obywatelskiego, w pełni świadomego i podejmującego decyzję w najważniejszych dla niej kwestiach".
Poseł PiS Adam Abramowicz zaznaczył, że instytucja referendum lokalnego jest jednym z elementów w pełni demokratycznego państwa, a każda zmiana powodująca lepsze jej funkcjonowanie jest godna poparcia. "Referendum powinno umożliwiać wypowiedzenie się społeczeństwa w dowolnej sprawie wedle własnego uznania. Rozszerzenie możliwości przeprowadzenia referendum lokalnego jest potrzebna polskiej demokracji" - powiedział Abramowicz.
Krytycznie do projektu noweli odniósł się Witold Gintowt-Dziewałtowski (Lewica). Jego zdaniem nie ma potrzeby zmieniania ustawy, bo orzeczenie TK wystarczająco jasno wskazuje, w jaki sposób interpretować obecne przepisy.
Projekt wprowadza ponadto instytucję referendum opiniodawczego, którego celem jest wyrażenie stanowiska lokalnej społeczności w konkretnej sprawie. Jego wynik z formalnoprawnego punktu widzenia nie będzie wprawdzie wiążący, jednak będzie obligował organy władzy publicznej do określonego zachowania.
Projekt zostanie rozpatrzony teraz przez sejmową komisję samorządu terytorialnego.(PAP)
agy/ mok/ gma/
