Rangę bazyliki mniejszej otrzyma w niedzielę kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny - część Pocysterskiego Zespołu Klasztorno-Pałacowego w Rudach nieopodal Raciborza (Śląskie).
W niedzielnej uroczystości udział wezmą m.in. kard. Stanisław Dziwisz i nuncjusz apostolski abp Józef Kowalczyk. Podczas przedpołudniowej mszy odczytana i proklamowana zostanie bulla papieża Benedykta XVI.
Nadanie kościołowi Wniebowzięcia NMP rangi bazyliki mniejszej zakończy trwające przez ostatni rok obchody 750-lecia fundacji dawnego opactwa cystersów w Rudach. Choć prawie cały ten kompleks - prócz kościoła - od drugiej wojny światowej pozostawał w ruinie, od kilku lat jest sukcesywnie odbudowywany, m.in. za unijne środki.
Po założeniu w 1258 r. przez grupę mnichów z podkrakowskiego Jędrzejowa, rudzkie opactwo stało się z czasem jednym z ważniejszych na Śląsku ośrodków naukowych, gospodarczych i kulturalnych, m.in. z gimnazjum, studium filozoficzno-teologicznym i dużą biblioteką. W klasztornych kuźniach przetapiano też wydobywane nieopodal rudy żelaza.
Cystersi opuścili klasztor w 1810 r. - po dekrecie o sekularyzacji Fryderyka Wilhelma III. Nowymi właścicielami stali się książęta raciborscy, którzy przenieśli tam swą siedzibę z Raciborza, tłumiąc dotychczasowy ruch pielgrzymkowy do ikony Matki Boskiej Rudzkiej. Ikona do dziś znajduje się w pierwotnie gotyckim, a potem barokowym kościele opactwa.
Książęta raciborscy przebudowali opactwo w okazałą rezydencję odwiedzaną chętnie przez europejskie koronowane głowy i elity. Praktycznie cały kompleks - prócz barokowej Kaplicy Maryjnej z obrazem - został poważnie zniszczony dopiero w pożarze, który w 1945 r. spowodowali żołnierze Armii Czerwonej.
Po wojnie odbudowano tylko kościół Wniebowzięcia NMP, przywracając jego wnętrzom pierwotny, gotycki kształt. Prace w pozostałej części opactwa rozpoczęły się po 1998 r., kiedy również pozostałą część obiektu przejęła od państwa gliwicka kuria. Kościół pozyskał m.in. środki unijne na zabezpieczenie i odbudowę części obiektów opactwa.
O skali potrzebnych robót świadczy m.in. wielkość całego kompleksu. Składa się on z trójskrzydłowego średniowiecznego klasztoru tworzącego czworoboczny wirydarz - z dobudowanymi później skrzydłami barokowej rezydencji pałacowej oraz przylegającym kościołem Wniebowzięcia NMP.
Powierzchnia wszystkich - pierwotnie i docelowo krytych dachówką - dachów to 5 tys. m kw. Kubatura pomieszczeń to 36 tys. m sześć. Wraz z kościołem Zespół Klasztorno-Pałacowy w Rudach wielkością przypomina więc Zamek Królewski w Warszawie. Jego obiekty otacza zadbany park ze stawem.
W 2008 r. udało się zakończyć pierwszy etap prac. Za 12,5 mln zł zabezpieczono i częściowo odbudowano dachy nad wszystkimi częściami kompleksu. Wstawiono też okna i częściowo wyremontowano wnętrza dla tworzonego tam diecezjalnego Ośrodka Formacyjno-Edukacyjnego m.in. z miejscami noclegowymi dla pielgrzymów.
W dawnej części klasztornej w przyszłości powstanie część muzealno-wystawiennicza oraz edukacyjna Ośrodka. Część klasztorna zostanie zaadaptowana na cele pomocnicze i socjalne. Dawny tzw. pałac opata zajmą sale warsztatowe, biblioteka, część mieszkalna i pomieszczenia techniczne.
Pierwszy etap prac kuria współfinansowała w 75 proc. ze środków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, a w 15 proc. - ze środków krajowych ministerstwa kultury. Drugi etap "Rewitalizacja i konserwacja Zespołu Klasztorno-Pałacowego w Rudach na Europejskim Szlaku Cysterskim" ma być finansowany w podobny sposób.
Przyznawany przez papieża tytuł bazyliki mniejszej otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, walorami liturgicznymi lub duszpasterskimi. Wszystkie bazyliki mniejsze znajdują się poza Rzymem. (PAP)
mtb/ mow/
