Skansen archeologiczny Karpacka Troja otwarto w piątek w Trzcinicy koło Jasła (Podkarpackie). W Trzcinicy odkryto m.in. najstarsze w Polsce, silnie ufortyfikowane osady sprzed 4 tys. lat oraz monumentalne grodzisko wczesnośredniowieczne.
W trakcie prowadzonych w latach 90. XX w. prac archeologicznych znaleziono ok. 160 tys. różnego rodzaju zabytkowych przedmiotów i obiektów. Skansen jest oddziałem Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.
"Karpacka Troja zajmuje powierzchnie 8 ha, na której znajduje się ponad 150 metrów zrekonstruowanych wałów obronnych, 18 chat oraz dwie bramy prowadzące do grodu" - powiedział pomysłodawca przedsięwzięcia, dyrektor Muzeum Podkarpackiego w Krośnie Jan Gancarski.
W pawilonie wystawowym o powierzchni 1800 m kw. mieszczą się ekspozycje muzealne, sala konferencyjna i multimedialna sala lekcyjna.
"Od dziś nowoczesny skansen z parkiem archeologicznym, z wiernymi rekonstrukcjami prahistorycznych siedlisk Słowian oraz kultury Otomani-Fuzesabony, z funkcjonalnym pawilonem wystawowym oraz odpowiednim zapleczem merytorycznym i technicznym zostają otwarte dla turystów z całego świata" - napisał w liście z okazji otwarcia Karpackiej Troi minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski.
4 tys. lat temu w Trzcinicy tętniło życie i rozwijał się handel. Bursztyn znad Bałtyku wymieniano na wyroby z miast basenu Morza Śródziemnego. W początkach epoki brązu w Trzcinicy zbudowano osadę warowną. Broniona była wałem z palisadą, fosą i naturalną stromizną stoków.
W latach 2000-1650 przed Chrystusem mieszkała w niej ludność grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej, pozostającej pod silnymi wpływami zakarpackimi. Potem między 1650 a 1350 rokiem p. Ch. żyła tutaj ludność zakarpacka kultury Otomani-Fuzesabony o bardzo wysokim poziomie cywilizacyjnym.
Między VIII a XI stuleciem znajdował się tam centralny gród jednego z plemion zamieszkujących w tamtym czasie Małopolskę. Najprawdopodobniej został zniszczony w wyniku pożaru u schyłku panowania Mieszka II.
Podczas otwarcia skansenu zaprezentowano spektakl plenerowy przypominający wydarzenia z dziejów grodu w Trzcinicy, m.in. opowieści o jego powstaniu i zagładzie.
W sobotę i niedzielę odbędzie się też 1. edycja Karpackiego Festiwalu Archeologicznego. Uczestnicy imprezy cofną się o 1000, 3500, a nawet ponad 4000 lat. W imprezie weźmie udział ponad 200 odtwórców z całej Polski, którzy prezentować będą różne aspekty kultury materialnej i duchowej naszych przodków.
Skansen miał zostać otwarty rok temu. Kilka dni wcześniej znaczną jego część zniszczała powódź. Odbudowę popowodziowych zniszczeń udało się zakończyć w grudniu. Kosztowała ponad 4 mln zł. Pieniądze pochodziły ze środków Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na usuwanie skutków powodzi.
Budowa skansenu kosztowała ponad 13 mln zł. Większość środków pochodziła z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Mechanizm (znany jako fundusze norweskie) jest bezzwrotną pomocą finansowa dla Polski. Fundusze pochodzą z trzech krajów EFTA (Europejskiego Stowarzyszenie Wolnego Handlu), będących zarazem członkami EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
"Jest mi szczególnie miło, że Norwegia mogła wziąć udział w tym niezwykłym przedsięwzięciu" - zapewniła podczas otwarcia skansenu przedstawicielka ambasady Norwegii w Polsce, Sidsel Bleken.
Oprócz władz regionu w otwarciu skansenu licznie uczestniczyli przedstawiciele środowisk archeologicznych z Polski i Słowacji.(PAP)
kyc/ hes/
