75 mln zł ma trafić do 10 samorządów z powiatu hajnowskiego (Podlaskie) na przedsięwzięcia proekologiczne w ramach programu zrównoważonego rozwoju gmin z rejonu Puszczy Białowieskiej, w związku z planowanym powiększeniem Białowieskiego Parku Narodowego.
Prezesi Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska podpisali w poniedziałek w Białymstoku umowę o udostępnieniu tych środków gminom przez fundusz wojewódzki, który będzie obsługiwał program zrownoważonego rozwoju. Samorządy otrzymały też promesy - dokumenty potwierdzające przyznanie tych pieniędzy.
Umowa to kolejny krok i argument mający prowadzić do wyrażenia zgody przez samorządy z terenu Puszczy Białowieskiej na powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego. Gminy negocjują z ministerstwem środowiska kwestię powiększenia parku o 12 tys. hektarów (obecnie park ma ok. 10,5 tys. ha powierzchni). By do powiększenia parku doszło, muszą się na to zgodzić radni.
W drodze negocjacji z ministerstwem i pomiędzy sobą samorządy ustaliły kto i jakie kwoty otrzyma, na co konkretnie te pieniądze zostaną wydane. Pieniądze trafią do 10 samorządów: to 9 gmin z powiatu hajnowskiego i samorząd tego powiatu.
Najwięcej środków - po blisko 20 mln zł (18,3 mln zł dotacji i do 1,6 mln zł preferencyjnej pożyczki) - ma trafić do gminy Białowieża, gminy wiejskiej Hajnówka i gminy Narewka. To na ich terenie leży Park i to rady tych gmin muszą się zgodzić na poszerzenie granic Białowieskiego Parku Narodowego. Pozostałe samorządy: miejska gmina Hajnówka, Dubicze Cerkiewne, gminy: Narew, Czyże, Czeremcha i Kleszczele oraz powiat hajnowski dostaną dotacje w wysokości od 1,1 mln zł do ponad 4,1 mln zł. Łącznie 10 samorządów otrzyma 70 mln zł w formie dotacji i ponad 4,9 mln zł pożyczek.
Pieniądze będą przeznaczone na inwestycje związane z gospodarką odpadami, gospodarką wodno-ściekową, organizację ruchu turystycznego, zwalczanie zagrożeń dla środowiska. Mieszkańcy będą mogli starać się o pieniądze na przydomowe oczyszczalnie ścieków czy kolektory słoneczne.
Jest konkretna lista przedsięwzięć zgłoszonych przez gminy i uzgodnionych z ministerstwem środowiska, które mają być zrealizowane, ale - jak powiedział prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska Adam Sieńko - będzie ona podana do wiadomości, gdy gminy podpiszą porozumienie z ministrem środowiska ws. powiększania parku. Lista ma być załącznikiem do tego porozumienia.
Wiadomo, że białowieski program rozwoju ma być realizowany do końca 2014 roku. Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Jan Wiatr powiedział, że program jest pionierski w Polsce. Są to środki kierowane bezpośrednio do gmin. Do Białowieskiego Parku Narodowego na poprawę infrastruktury turystycznej ma natomiast dodatkowo trafić 10 mln zł, jakie zostają w związku z likwidacją EkoFunduszu - poinformował Wiatr.
Wójt gminy Narewka Mikołaj Pawilcz powiedział w imieniu samorządów, że gminy stoją przed kolejnym krokiem w procedurze. Podkreślił, że atmosferę negocjacji psuje prowadzone m.in. przez organizacje ekologiczne zbieranie podpisów pod obywatelskim projektem nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, która miałaby w praktyce odebrać samorządom głos w sprawach związanych np. z powiększaniem granic parków narodowych.
"Sytuacja jest niesympatyczna" - mówił Pawilcz i dodał, że nie jest w stanie zagwarantować, jaką decyzję podejmą radni. Mówił, że strony były na dobrej drodze do porozumienia, ale "chyba komuś zależało, żeby to zepsuć".
Pytany o środki, jakie gmina dostanie w ramach programu, odpowiedział, że 18 mln zł to około dwuletni budżet gminy Narewka. To dużo pieniędzy, które pozwolą realizować inwestycje przez kilka lat. Do tej sumy - zgodnie z zasadami programu - gmina będzie musiała dołożyć 15 proc. z własnych środków i "to jest wykonalne".
Pawilcz powiedział, że nie wiadomo, kiedy dojdzie do zawarcia porozumienia z ministrem środowiska. Dodał, że wciąż pojawiają się kwestie do wyjaśnienia, np. taka, co będzie z programem, gdy np. jedna z gmin nie zgodzi się na powiększanie parku.
Obradujący w poniedziałek sejmik województwa podlaskiego przyjął stanowisko, w którym radni bez głosu sprzeciwu zaprotestowali przeciwko próbom takiej nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, która ograniczałaby rolę samorządów.
"Sejmik województwa podlaskiego uważa tę propozycję za nieracjonalną i szkodliwą. Jej skutkiem może być naruszenie prawnych podstaw stabilności systemu samorządności polskiej, jednego z filarów ustroju RP. Dla bardzo emocjonalnych argumentów próbuje się zmieniać prawo" - głosi uchwała sejmiku.
Stanowisko sejmiku ma trafić m.in. do marszałka Sejmu, premiera i ministra środowiska, a także do konwentu marszałków województw.
Białowieski Park Narodowy jest najstarszym polskim parkiem narodowym. Chroni najcenniejsze fragmenty ostatniego lasu pierwotnego na Niżu Europejskim. Obejmuje jednak zaledwie jedną szóstą polskiej części Puszczy Białowieskiej. O powiększenie parku od lat zabiegają m.in. organizacje ekologiczne i naukowe.(PAP)
kow/ swi/ rof/ mki/ woj/
