Ponad 13 mln zł dofinansowania z UE przeznaczono w 2012 r. na konserwację i renowację zabytków w Podlaskiem. Ponadto 1 mln zł przyznał na ten cel w drodze konkursu samorząd województwa. Dotację otrzymały głównie parafie, a także osoby prywatne i towarzystwa.
O unijne dofinansowanie można się ubiegać z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, którym zarządza samorząd. W tym roku podpisano umowy na 13,7 mln zł dofinansowania, podczas gdy w ubiegłym roku - na 1,1 mln zł.
Unijną dotację w wysokości ponad 8,3 mln zł otrzymał m.in. prawosławny klasztor w Supraślu. Męski monaster, zwany też Supraską Ławrą, ma ponad pięćset lat. Jest jednym z najważniejszych cerkiewnych ośrodków życia monastycznego w Polsce i jednym z najcenniejszych zabytków w województwie podlaskim. Od kilku lat działa tam Muzeum Ikon, placówka Muzeum Podlaskiego w Białymstoku; w zabudowaniach mieści się też Akademia Supraska, wzorowana na podobnych placówkach europejskich, której zadaniem jest upowszechnianie wiedzy o prawosławiu, a także dialog ekumeniczny.
Dzięki dofinansowaniu odrestaurowana zostanie kolejna część klasztornych zabudowań. Znajdzie się w niej m.in. archiwum, co pozwoli na prowadzenie badań naukowych dotyczących historii klasztoru czy prawosławia w regionie. Zakończenie inwestycji planowane jest na 2013 rok. KOszt całości inwestycji wynosi blisko 11 mln zł.
Dotację w wysokości prawie 850 tys. zł otrzymała Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Rocha w Białymstoku na wymianę stolarki okiennej. Wzniesiony w 1946 r. kościół św. Rocha to świątynia uznawana za jedną z najwybitniejszych budowli w stylu modernistycznym w Polsce.
Dofinansowanie w wysokości 280 tys. zł otrzymała też Parafia Rzymskokatolicka pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Dobrzyniewie Kościelnym. Dzięki temu będzie możliwa konserwacja zabytkowego, pochodzącego z początku XX wieku ołtarza bocznego oraz późnobarokowych organów.
W ubiegłym roku, za blisko 1 mln zł dofinansowania, renowację przeszedł też XVIII-wieczny drewniany kościółek ze wsi Boguty-Pianki, który obecnie znajduje się w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu. Placówka otrzymała na ten cel 1 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego. To jeden z najważniejszych zabytków muzeum, pierwszy obiekt sakralny na terenie skansenu w województwie podlaskim. O wyjątkowości świątyni świadczą m.in. znajdujące się na stropach i ścianach zrębowych zabytkowe polichromie, które udało się odsłonić podczas renowacji. Odrestaurowane i odtworzone zostały też ołtarze - główny i dwa boczne. Wykonano również renowację żyrandoli, obrazów, ławek i konfesjonałów.
Dzięki unijnym pieniądzom był też możliwy remont zabytkowego budynku Muzeum Okręgowego w Suwałkach. Budynek był w bardzo złym stanie. Całość inwestycji kosztowała 8,5 mln zł, z czego znaczną część stanowiły środki unijne. W tym roku Urząd Miejski w Suwałkach przeznaczył 500 tys. zł na wyposażenie i prace wykończeniowe w muzeum.
Budynek muzeum został zbudowany w latach 1912-1913 jako gmach, funkcjonującego od 1900 roku, Towarzystwa Oszczędnościowo-Pożyczkowego w Suwałkach. Oprócz Towarzystwa, w budynku znalazły siedziby polskie organizacje oraz instytucje społeczne i kulturalne. 13 września 1919 r. w sali balowej Resursy rada miejska Suwałk podejmowała uroczystym obiadem, goszczącego z dwudniową wizytą w Suwałkach, naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego. W 1956 r. część budynku przeznaczono na potrzeby tworzącego się społecznego muzeum. W 1958 roku przemianowane ono zostało na Muzeum Regionalne Ziemi Suwalskiej, a potem na Muzeum Okręgowe w Suwałkach.
Na tegoroczny konkurs na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane oraz dokumentacje konserwatorskie i archeologiczne badania wykopaliskowe do urzędu marszałkowskiego województwa podlaskiego wpłynęły 84 wnioski, z czego dotację przyznano 43 podmiotom - poinformował PAP referat ochrony dziedzictwa narodowego w Urzędzie Marszałkowskim w Białymstoku. Przyznane dotacje wahały się od kilku do kilkudziesięciu tysięcy zł.
W 2011 roku urząd marszałkowski przeznaczył na ten cel 800 tys. zł, pozytywnie rozpatrzono wtedy 39 wniosków.
Jak powiedział PAP zastępca dyrektora departamentu kultury i dziedzictwa narodowego w Urzędzie Marszałkowskim w Białymstoku, Zbigniew Kamiński, co roku jest bardzo duże zainteresowanie tym konkursem zarówno parafii różnych wyznań, jak i osób prywatnych czy organizacji. Wyjaśnił, że najwięcej dotacji otrzymują obiekty sakralne, zabytkowe świątynie: kościoły, cerkwie czy meczety. Dodał, że wiele zabytków potrzebuje wymiany i renowacji podstawowych elementów, jak okna, dach czy różnego rodzaju instalacji, stąd tak dużo dotacji zostało przekazanych na te cele.
Największą dotację ze środfków samorządowych w tym roku, 60 tys. zł, otrzymała parafia rzymskokatolicka św. Michała Archanioła w Łomży na prace konserwatorsko-remontowe XVI-wiecznej tzw. wieży dzwonnej oraz Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne na remont zabytkowej kamienicy w Białymstoku, w której mieści się siedziba organizacji.
Dotację w wysokości 6 tys. zł na konserwację ikon z ikonostasu w cerkwi św. Mikołaja Cudotwórcy w Białymstoku otrzymała tamtejsza parafia. Cerkiew została wzniesiona w połowie XIX wieku. Ikonostas pochodzi z 1846 i jest dziełem szkoły wileńskiej. Jest trzyrzędowy, w całości wykonany z drewna.
Dodatkowo parafia otrzymała w tym roku dotację z białostockiego magistratu w wysokości ponad 4 tys. zł na renowację czterech ikon tego ikonostasu.
Samorząd województwa udzielił także dotacji na II etap remontu XVII-wiecznej cerkwi pw. św. Trójcy w Bielsku Podlaskim, wstawienie nowych okien w XVI-wiecznej bazylice w Sejnach, roboty związane z konserwacją wiatraka typu holenderskiego w gminie Dubicze Cerkiewne oraz na wykonanie inwentaryzacji kościoła pw. Imienia Najświętszej Marii Panny w Szczuczynie. (PAP)
swi/ bur/ hes/
