W lipcu IPN rozpocznie ekshumacje szczątków na terenie cmentarza wojskowego w Białymstoku znalezionych w 1996 roku w lesie olmonckim. Odbędą się też ekshumacje w gminie Narew, gdzie mają spoczywać ofiary walk z 1945 r.
O planowanych ekshumacjach poinformowano w środę na konferencji prasowej w Białymstoku.
Prezes IPN dr Łukasz Kamiński potwierdził również wcześniejsze informacje o tym, że w lipcu ruszą badania sondażowe na terenie białostockiego aresztu w poszukiwaniu szczątków ofiar zbrodni komunistycznych. Będą je prowadzić specjaliści pod kierunkiem prof. Krzysztofa Szwagrzyka, który z ramienia IPN kieruje takimi pracami w kraju. Prof. Szwagrzyk mówił pod koniec maja w Białymstoku, że będą to prace przy użyciu georadaru.
"Oczywiście ich przebiegu nie potrafimy w tej chwili przewidzieć, bo on będzie związany z efektami pierwszych prac sondażowych. W zależności od tego, czy one potwierdzą zachowanie szczątków więźniów, osób straconych, zamordowanych w innych okolicznościach, wówczas dopiero będzie można określić skalę tych prac" - powiedział Kamiński o poszukiwaniach na terenie aresztu.
Prezes IPN podkreślił, że region białostocki należy niestety do "szczególnie naznaczonych takimi miejscami" w porównaniu z innymi regionami w Polsce. "Tutaj poszukujemy szczególnie wielu miejsc i wielu osób" - powiedział i dodał, że nie ulega wątpliwości, że prace poszukiwawcze pod kierunkiem prof. Szwagrzyka będą jeszcze wielokrotnie prowadzone w różnych miejscach. W Podlaskiem prace rozpoczną się tam, gdzie jest największe prawdopodobieństwo, że takie szczątki mogą się znajdować.
Dyrektorka białostockiego oddziału IPN Barbara Bojaryn-Kazberuk zaznaczyła, że w lipcu w miejscowości Podborowisko w gminie Narew, w miejscu gdzie prawdopodobnie spoczywają ofiary walk partyzanckich, przeprowadzone zostaną ekshumacje. Nie chodzi o ofiary egzekucji, ale osoby z oddziału partyzanckiego Obwodu AK-AKO Bielsk Podlaski, podporucznika Stanisława Wołoncieja "Konusa", które 23 czerwca 1945 r. zginęły w walce, gdy wpadły w zasadzkę grupy operacyjnej NKWD. Zginęło tam 10-11 żołnierzy z oddziału, wśród nich także "Konus". Według IPN rodzina ekshumowała zwłoki "Konusa" i pochowała je na cmentarzu w Narewce.
Według niepotwierdzonych informacji ekshumowane miały być też szczątki jeszcze jednego żołnierza. Przypuszcza się, że na miejscu walki znajdują się jeszcze szczątki, co najmniej, ośmiu żołnierzy. Mają to potwierdzić prace archeologiczne. IPN chce dokonać identyfikacji szczątków i dokonać uroczystego ich pochówku na cmentarzu w Narewce tam, gdzie spoczywa "Konus".
W lipcu mają być w ramach śledztwa prowadzonego przez Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ekshumowane szczątki ofiar znajdujące się obecnie na cmentarzu wojskowym w Białymstoku. Przed laty były tam one przeniesione po ekshumacjach dokonanych w lesie olmonckim koło Białegostoku. Według przypuszczeń, znalezione w 1996 r. pod Olmontami szkielety i czaszki ze śladami po strzałach w tył głowy, to szczątki ofiar egzekucji dokonanych tam w 1946 r. Podczas ekshumacji pobrany zostanie materiał genetyczny ze szczątków ofiar.
Barbara Bojaryn-Kazberuk powiedziała, że wciąż aktualny jest apel do wszystkich osób, które posiadają jakąkolwiek wiedzę na temat miejsc, gdzie mogą się znajdować szczątki ofiar zbrodni komunistycznych, by zechciały się nią podzielić z IPN. Dodała, że obecnie IPN ma określonych w regionie ponad 20 takich miejsc. Zaznaczyła, że najprawdopodobniej największa ich liczba znajduje się na terenie białostockiego aresztu. (PAP)
kow/ abe/
