Polacy latają nad Libią. Choć nie ma nas w misji

_ - Pracujemy na dwie zmiany, dla ISAF-u w Afganistanie i dla Libii. Dwa, trzy tygodnie w każdej z misji _ - tłumaczył PAP spotkany w połowie lipca jeden z polskich oficerów we włoskiej bazie Trapani, gdzie na potrzeby operacji stacjonują samoloty NATO.

W natowskich powietrznych siłach kontroli i wczesnego ostrzegania, tzw. NAEW&C służy 17 Polaków. Część z nich lata w ramach tego programu na samolotach wczesnego ostrzegania i kontroli AWACS, które wspierają operację w Libii. Z Polski jest m.in. nawigator, kontrolerzy ruchu i odpowiedzialni za analizę obrazów przekazanych przez radar samolotu. Spośród nowych państw NATO w programie uczestniczą jeszcze Czesi, Węgrzy i Rumuni, ale ci ostatni są wciąż w fazie szkoleń.

- _ W sumie w programie AWACS uczestniczy 18 państw, a Polska dołączyła do niego w 2007 roku. Wszystkie państwa finansują program i wspierają w ten sposób operacje _- podkreśla jego dowódca, amerykański generał Stephen Schmidt.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/242/t80882.jpg ) ] (http://news.money.pl/artykul/nato;znow;bombarduje;rezydencje;kaddafiego,145,0,851857.html) NATO znów bombarduje rezydencję Kaddafiego

Do Trapani, cywilno-wojskowego lotniska na południowym zachodzie Sycylii, na czas trwania operacji przyleciały również kanadyjskie bombowce F-18, jednostka samolotów-cystern, dwa dodatkowe AWACS-y z Wielkiej Brytanii oraz wszystkie włoskie myśliwce (Tornado, Eurofighter i F-16) biorące udział w Unified Protector.

Natowskie AWACS-y, mające kryptonim _ Magic _, są w operacji w Libii niezastąpione. _ - Naszą misją jest wczesne ostrzeganie o potencjalnych zagrożeniach i kontrola z powietrza _ - powiedział generał Schmidt. - _ Patrzymy na Libię i na południową część Morza Śródziemnego, to są strefy, które kontrolujemy. Nie widzimy tego, co mogą widzieć inne radary, nie patrzymy na inne kraje, nie podsłuchujemy rozmów naziemnych, jesteśmy tu wyłącznie dla nadzoru, dowodzenia i kontroli sił NATO _ - podkreślił.

Z możliwością spędzenia w powietrzu dziesięciu godzin bez tankowania, AWACS-y widzą wszystko, co porusza się w przestrzeni powietrznej Libii, kontrolują myśliwce oraz loty z pomocą humanitarną. Są pośrednikami między samolotami biorącymi udział w nalotach na siły Muammara Kadafiego atakujące libijskich powstańców i sztabem sił usytuowanym w Poggio koło Bolonii. - _ AWACS-y nie wybierają celów (...) nigdy nie celują, chodzi o zapewnienie połączeń: kontrolujemy samoloty i przekazujemy informacje do sztabu. Jesteśmy okiem Boga dla myśliwców latających w Libii _ - wyjaśniał kapitan Rune, jeden z duńskich oficerów latających na tych samolotach.

Kontrolerzy z AWACS-ów wiedzą, jak każdy z latających nad Libia myśliwców jest uzbrojony, wiedzą, kiedy musi zatankować i pośredniczą w decyzji w sprawie nalotów na cele w Libii. Każdy z natowskich myśliwców by zrzucić bombę potrzebuje zgody centrum dowodzenia. _ - W zależności od złożoności celu, otrzymanie takiej zgody może zająć od dwóch minut do 24 godzin. Jeśli widzimy na pustyni czołg Kadafiego ostrzeliwujący obrzeża Misraty, sytuacja jest prosta. Jeśli ten sam czołg strzela do cywilów stojąc między budynkami szkoły lub przedszkola, wydanie zgody może zająć więcej czasu _ - powiedział Rune.

[ ( http://static1.money.pl/i/h/74/t136266.jpg ) ] (http://news.money.pl/artykul/w;nalotach;nato;gina;cywile;sprawdzimy,104,0,803944.html) W nalotach NATO giną cywile? "Sprawdzimy"

Zminimalizowanie ryzyka i uniknięcie tzw. strat ubocznych jest jednym z głównych wyzwań kontrolerów operacji. _ - Chodzi o to, by nie powodować strat wśród cywilów oraz zminimalizować zniszczenia, aby nie niszczyć całego kraju, który trzeba będzie odbudować _- tłumaczył jeden z oficerów.

_ - Namierzamy cel, wysyłamy informację do sztabu, który dodatkowo dysponuje precyzyjnymi zdjęciami satelitarnymi. Jeśli jest jakiekolwiek ryzyko poważnych dodatkowych zniszczeń, nie atakujemy. Używamy bomb precyzyjnych naprowadzanych laserowo, albo przez GPS; pilot może nastawić dokładne namiary dla GPS i wtedy zaatakować _ - wyjaśnił kapitan Rune.

Precyzji i dokładności potrzeba zwłaszcza podczas atakowaniu celów rozmieszczonych w zaludnionych miejscach, jak np. obrzeża Trypolisu. _ - W jednej z operacji, która miała miejsce w lipcu, z powodu ryzyka strat ubocznych piloci F-16 dostali zezwolenie na atak, ale tylko pod warunkiem, że zaatakują określonym rodzajem broni, pod specjalnie wybranym kątem i z odpowiedniego kierunku, by wybuch nie zniszczył sąsiednich budynków _ - wyjaśniał jeden z oficerów śledzących operacje. Akcja naprowadzania trwała ponad godzinę.

Od początku operacji NATO przeprowadziło ponad 5 tys. lotów (niekoniecznie z użyciem broni), w samym tylko lipcu 132, niszcząc kilkanaście wyrzutni rakietowych, składów amunicji, czołgów i pojazdów opancerzonych. W sumie w operacji bierze udział sześć AWACS-ów: dwa z siedemnastu natowskie Boeingi E3A i dwa brytyjskie E3D. Francja zapewnia dwa dodatkowe Boeingi E3F, _ które nie podlegają bezpośrednio mi, jako dowódcy NAEW&C, ale mogą wspomagać operację w zależności od potrzeb _ - sprecyzował generał Schmidt.

Natowskie AWACS-y wykonały do tej pory około 200 misji, najpierw w ramach międzynarodowych sił koalicji, a potem w ramach operacji NATO, które przejęło dowodzenie nad wszystkimi operacjami w Libii 24 marca. Jest to ponad 1580 wylatanych godzin w ciągu trzech miesięcy. Do tego dochodzą loty brytyjskich AWACS-ów, czyli dodatkowe 916 spędzonych w powietrzu godzin. Równocześnie od połowy stycznia załogi AWACS-ów NATO kontrolują jeszcze sytuację w Afganistanie. Do lipca wykonano 168 misji, czyli ponad 2450 godzin lotów.