Większość klubów poselskich opowiedziała się w środę za skierowaniem do prac w komisji projektu ustawy o ustanowieniu Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość RP zrzeszającym uczestników walk o niepodległość przed 1945 r. i walczących zbrojnie z reżimem komunistycznym po 1945 r.
"Celem tego projektu ustawy jest oddanie należnej czci i otoczenie opieką osób, które narażając życie walczyły zbrojnie o niepodległość i suwerenność Rzeczpospolitej. Obecnie obowiązujące przepisy w niewystarczającym stopniu wypełniają konstytucyjny obowiązek objęcia specjalną opieką weteranów walk o niepodległość. Są to osoby w wieku 80-90 lat, a obecne środki finansowe nie pozwalają im nieraz na godne życie. Dlatego konieczna jest nowa ustawa" - argumentował przedstawiciel wnioskodawców Waldemar Andzel (PiS).
Projekt przewiduje utworzenie Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość RP, nad którym patronat ma objąć prezydent. W skład Korpusu wchodzić miałyby osoby, które brały udział w walkach zbrojnych, o niepodległość lub o ustalenie granic państwa polskiego do 8 maja 1945 r. lub po tym dniu brały udział w walce zbrojnej z reżimem komunistycznym na terytorium państwa polskiego w granicach sprzed 1 września 1939 r. i w granicach powojennych, a także odznaczone Krzyżem Wojskowym.
Projekt nie obejmuje osób, które były członkami Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, SB, Informacji Wojskowej, Głównego Zarządu Informacyjnego i Głównego Zarządu Politycznego LWP. Statusu weterana nie uzyskają również m.in. osoby, które kolaborowały przeciwko niepodległości Polski z władzami państw okupacyjnych, wstąpiły do sił zbrojnych tych państw, pracowały w ich formacjach policyjnych lub służbach wywiadowczych, a także na stanowiskach związanych ze stosowaniem represji wobec osób podejmujących działalność na rzecz niepodległości Polski.
Ustawa proponuje, by status weterana nadawał szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego w drodze postępowania administracyjnego na wniosek osoby zainteresowanej lub jej pełnomocnika za pośrednictwem kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Przed wydaniem orzeczenie szef BBN będzie mógł zwrócić się do IPN lub organów publicznych o wydanie informacji o danej osobie.
Projekt przewiduje wydawanie przez szefa BBN legitymacji i odznaki weterana. W sprawach dotyczących weteranów funkcję opiniodawczo-doradczą pełnić ma Rada Weteranów Walk o Niepodległość RP. Opieka nad weteranami powierzona zostanie starostom i wojewodom. Do ich zadań należeć będzie m.in. udzielanie pomocy weteranom w zakresie opieki zdrowotnej i organizacja obchodów rocznic. Dla każdego województwa powinien być też powołany pełnomocnik ds. weteranów.
Ustawa zakłada, że weteranom będzie przysługiwał dodatek w wysokości 200 zł miesięcznie, podlegający podwyższeniu przy zastosowaniu wskaźnika rewaloryzacji rent i emerytur. Będzie wypłacany przez organ emerytalno-rentowy lub ZUS niezależnie od innych świadczeń. Projekt zakłada także wypłacanie po śmierci weterana najbliższej rodzinie zasiłku pogrzebowego w wysokości 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Przewiduje też wojskową asystę honorową podczas pochówku na terenie kraju.
Weterani będą mogli korzystać poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej i usług farmaceutycznych, będą mieli prawo do bezpłatnego zaopatrzenia m.in. w leki na receptę. Na mocy ustawy dzień wybuchu II wojny czyli 1 września ma zostać Dniem Weterana Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej.
Podczas debaty nad projektem Magdalena Kochan (PO) wyraziła nadzieję, że projekt "wynika z dobrych intencji", jednak zaznaczyła, iż nie może się pogodzić z tezą, że +powszechne są przypadki pozostawienie kombatantów samym sobie+". Przytoczyła przykłady opieki państwa nad kombatantami m.in. przyznanie 50-proc. ryczałtu na opłatę rachunków czy dodatki pielęgnacyjne.
Skrytykowała też krzyżowanie kompetencji różnych instytucji, które w jej ocenie spowoduje ustawa oraz wskazała na krytyczne uwagi do projektu ze strony prokuratora generalnego, marszałków województw i prezesa ZUS. "Ustawa wymaga więc dalszych prac, dlatego wnioskujemy o skierowanie jej do komisji" - powiedziała Kochan.
O przyjęcie projektu do dalszych prac w komisjach wnioskował też Adam Kwiatkowski z PiS, podkreślając wagę ustawy jako wprowadzającej "szczególny sposób traktowania weteranów, jako ludzi stanowiących realną wartość dla państwa polskiego i jego obywateli". Poparcie dla inicjatywy wyraził także w imieniu klubu Kazimierz Ziobro z Solidarnej Polski.
Za "oburzający i dzielący Polaków" uznał projekt Piotr Bauć (RP). "Dzieli on Polaków, którzy z racji wieku już nie mogą się bronić" - mówił zaznaczając, że wielu żołnierzy LWP nie czuło się "jakimiś komunistami w stylu Stalina", tylko walczyli o wolność Polski. W imieniu klubu wnioskował o odrzucenie projektu ustawy w pierwszym czytaniu. "Różnicowanie kombatantów" zarzucił projektowi również Tadeusz Tomaszewski z SLD zapowiadając, że jego klub nie poprze projektu.
Obawę odnośnie wprowadzenia przez projekt "podziałów wśród kombatantów, co może prowadzić do moralnej krzywdy" wyraził także Franciszek Stefaniuk (PSL). Zapowiedział jednak, że PSL poprze skierowanie projektu do komisji.
Głosowanie nad projektem zaplanowano na piątek. (PAP)
akn/ ls/
