Tablica upamiętniająca najbardziej znaną Warmiaczkę, etnografkę, działaczkę o polskość i poetkę Marię Zientarę-Malewską zostanie umieszczona na kamienicy w Olsztynie. Rozpoczęła się sprzedaż cegiełek, z której dochód przeznaczony zostanie na wykonanie pamiątkowej tablicy.
Społeczną grupę inicjatywną powołali pomysłodawcy upamiętnienia warmińskiej poetki w tym bratanica Zientary-Malewskiej, Maria Zientara-Surynowicz, Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, Oddział Związku Literatów Polskich w Olsztynie, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego oraz szkoły noszące imię poetki.
Zaznaczają, że jest co najmniej kilka powodów by przypomnieć postać warmińskiej pisarki. 2 października 2009 roku minęła 25. rocznica śmierci poetki. W tym roku obchodzony jest także jubileusz 80-lecia szkolnictwa polskiego na Warmii. Zaś 11 lipca 2010 roku przypada 90. rocznica przeprowadzenia plebiscytu, w wyniku którego Warmia, Mazury i Powiśle pozostały w granicach Prus Wschodnich.
Tablica, której projekt przygotowują uczniowie Liceum Plastycznego w Olsztynie ma być umieszczona w przyszłym roku na kamienicy w osiedlu Zatorze, gdzie pisarka przez 30 lat mieszkała.
Historyk dr Jan Chłosta powiedział PAP, że Maria Zientara-Malewska to symbol polskiego trwania na Warmii. "Prezentowała postawę jedności w tym co robiła i w co wierzyła" - podkreślił. Przypomniał, że w plebiscycie przeprowadzonym w 2000 roku na najpopularniejszego olsztynianina Maria Zientara-Malewska zajęła pierwsze miejsce. Wyprzedziła takie postaci jak kompozytor Feliks Nowowiejski, architekt Erich Mendelsohn czy przedwojenny dziennikarz i wydawca "Gazety Olsztyńskiej" Seweryn Pieniężny.
Bratanica poetki Maria Surynowicz wspomina ją jako osobę otwartą, towarzyską i gościnną, która kierowała się w życiu patriotyzmem.
"Jest wielka poezja na koturnach a jej poezja wiejskiej dziewczyny w prostej sukience i wiejskich bucikach pisana była z prostego serca, w której zawsze obecne były miłość do Boga, do ojczyzny i do człowieka" - podkreśliła bratanica.
Maria Zientara-Malewska urodziła się we wsi Brąswałd pod Olsztynem 4 września 1894 roku. Według autorki biografii Hanny Sawickiej, dzieciństwo Zientary-Malewskiej upłynęło w typowo polskiej rodzinie, w atmosferze kultywującej dawne obyczaje, przywiązanie do polskiej mowy i tradycji religijnych. Zientara uczęszczała do miejscowej szkoły, w której lekcje odbywały się w języku niemieckim a jedynie naukę religii prowadził nauczyciel w języku polskim. Matka uczyła ją czytać po polsku na tekstach polskiej prasy i kalendarzach.
Wielki wpływ na kształtowanie osobowości przyszłej poetki wywarł ksiądz Walenty Barczewski, który gromadził na plebanii w Brąswałdzie wiejską młodzież. Uczył ją potajemnie języka polskiego a także polskiej historii, geografii i literatury. W czasie przygotowań do plebiscytu, który wyznaczono na 11 lipca 1920 roku uczestniczyła w kursie dla przyszłych nauczycieli. Po klęsce plebiscytu kurs rozwiązano. Na łamach "Gazety Olsztyńskiej" publikowała wiersze patriotyczne i religijne. Angażowała się w prace Towarzystw Kobiecych organizujących kursy wiedzy o polskiej literaturze i geografii dla dziewcząt i kobiet. Zakładała także polskie szkoły. Po wybuchu wojny została wywieziona do obozu w Ravensbrueck. Po wojnie do 1950 roku pracowała w oświacie. Została zwolniona i wysłana przymusowo na emeryturę. Spotkał ją los wielu autochtonów odsuwanych w tym czasie od pracy i stanowisk.
Po tym zajęła się przede wszystkim pracą pisarską. Opublikowała m.in. "Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła", "Wieś nad łąkami" i "Warmio moja miła", w której przedstawiła najpełniejszy obraz folkloru warmińskiego. W okresie powojennym, gdy na terenie Warmii i Mazur znalazła się ludność z różnych stron kraju, gdy mieszały się odrębne kultury obyczajowe, pisarka chciała utrwalić zanikający folklor tych ziem.
W 1984 roku pisarka obchodziła w Olsztynie dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin połączoną z 65-leciem pracy twórczej. Zmarła 2 października 1984 roku. (PAP)
ali/ ls/ jra/
