Ponad 100 prac polskiego prekursora sztuki krytycznej Zbigniewa Libery znalazło się na retrospektywnej wystawie artysty, którą od czwartku można oglądać we wrocławskiej Galerii BWA Awangarda. To drugi po amerykańskim, a pierwszy w Polsce tak szeroki przegląd twórczości Libery.
Ekspozycja jest wspólnym projektem warszawskiej Zachęty, gdzie była pokazywana do początku lutego, oraz wrocławskiej BWA.
Na wystawie znalazły się prace z lat 1982-2008 obejmujące wszystkie okresy twórczości artysty. Zwiedzający mogą zobaczyć m.in. filmy wideo Libery z lat 80. - "Obrzędy intymne" oraz "Jak tresuje się dziewczynki".
Jak mówił podczas konferencji prasowej poprzedzającej wernisaż Libera, wiele z jego prac z lat 80. nie zachowało się do dziś. "Nie mając pewności co do wartości jaka była w tych pracach i przeprowadzając się często, co rusz wyrzucałem jakąś ich część. Do dziś zostało trochę negatywów i jest to mocno okrojone w stosunku do ilości jaka powstała" - tłumaczył Libera. Dopiero po 2004 r. zostały skopiowane negatywy z lat 80. oraz cyfrowo przetworzone taśmy magnetyczne, przedstawiające prace artysty z tamtego okresu.
Osobną cześć wystawy tworzy cykl prac z lat 1994-1999 - tzw. "urządzenia korekcyjne". Oprócz głośnego "Lego" - przedstawiającego obóz koncentracyjny wybudowany z klocków - seria obejmuje "Uniwersalną wyciągarkę do penisów", urządzenia kulturystyczne dla małych chłopców czy lalkę, którą można ogolić. Jak podkreślają organizatorzy ekspozycji, "sensem tych prac nie jest ich wygląd, lecz perswazyjna funkcja wskazująca na metody, jakimi poprzez politykę cielesności społeczeństwo dyscyplinuje swych członków".
Na ostatni etap twórczości artysty złożyły się prezentowane na wystawie serie fotograficzne powstałe po 2000 r. Libera podejmuje w nich m.in. tematy funkcjonowania pamięci i historii w obrazach mediów.
Wystawie towarzyszy obszerne wydawnictwo przedstawiające twórczość artysty. "W publikacji znalazły się teksty krytycznie i ilustracje właściwie wszystkich prac, które stworzył Libera oraz jego szczegółowa biografia" - powiedziała kuratorka wystawy i jednocześnie redaktorka publikacji Dorota Monkiewicz.
Zbigniew Libera zadebiutował w 1982 r. w łódzkim środowisku kultury niezależnej. Działał w kręgu Kultury Zrzuty wspólnie z artystami z grupy Łódź Kaliska oraz m.in. Jackiem Kryszkowskim, Jerzym Truszkowskim, Włodzimierzem Adamiakiem. Brał udział w wydawaniu niezależnego pisma "Tango". Był modelem fotograficznych prac Zofii Kulik, która spopularyzowała charyzmatyczny wizerunek artysty w szeregu prac z serii "Idiomy socwiecza". W latach 80. powstały kluczowe dla polskiej sztuki krytycznej prace Libery: "Obrzędy intymne" i "Jak tresuje się dziewczynki".
W latach 90. artysta stworzył serię prac - tzw. "urządzenia korekcyjne". Tematy podnoszone przez Liberę w tych dziełach - przede wszystkim kwestia holocaustu, jak i same prace - wywoływały gorące debaty publiczne w Polsce i za granicą.
Prace Libery powstałe po 2000 r. podejmują temat statusu, funkcji i roli obrazów medialnych. Artysta zajął się m.in. fotografią prasową, relacją obrazu i tekstu, naturą widzialności oraz książką artystyczną.
Libera odniósł sukces w Ameryce, gdzie jego twórczość stała się inspiracją dla głośnej wystawy "Mirroring Evil" w Jewish Museum w Nowym Jorku, a Uniwersytet w Ann Arbor zorganizował artyście wystawę retrospektywną i zaprosił go do wygłoszenia dorocznego wykładu w ramach serii "Copernicus Lecture". W 2007 r. Museum Serralves w Porto zorganizowano pionierską prezentację sztuki lat 80., na której Libera był jednym z dwójki zaproszonych z Polski artystów.
Jesienią 2007 r. artysta osiedlił się w Pradze. Tam w roku akademickim 2008/2009 prowadził pracownię gościnną w Akademii Sztuk Pięknych.
Wystawa we wrocławskiej Galerii BWA Awangarda będzie czynna dla zwiedzających do 14 kwietnia.(PAP)
pdo/ abe/ mow/
