Dzieje ruchu ludowego w dwudziestoleciu międzywojennym, podczas wojny i okupacji, a także w latach powojennych, aż do narodzin Solidarności na wsi - to temat najnowszego "Biuletynu IPN", którego prezentacja odbyła się w czwartek w Warszawie.
"W najnowszym, podwójnym numerze +Biuletynu IPN+ przedstawiono całą historię ruchu ludowego od końca XIX w. aż po czasy Solidarności" - powiedział PAP historyk IPN Mateusz Szpytma. Jak podkreślił, w biuletynie na szczególną uwagę zasługują dokumenty z okresu komunistycznego, m.in. materiały bezpieki dotyczące ucieczki Stanisława Mikołajczyka z Polski.
W biuletynie są ponadto syntetyczne szkice ukazujące poszczególne etapy historii ludowców oraz artykuły o wybranych postaciach związanych z ruchem ludowym: Stefanie Korbońskim, Janie Cieluchu, Jerzym Mara-Meyerze i Zygmuncie Maciejcu.
Podczas prezentacji odbyła się także dyskusja, podczas której omawiano główne wartości i specyfikę ruchu ludowego w Polsce, a także jego najważniejsze postaci jak np. Wincenty Witos czy Stanisław Mikołajczyk.
"Ruch ludowy w Polsce powstał w odpowiedzi na silne potrzeby społeczne, ale także narodowe" - powiedział wiceprezes IPN Franciszek Gryciuk i podkreślił, że w historii ruchu ludowego jego przywódcy, m.in. Wincenty Witos, zawsze przedkładali interes narodowy nad interes "swojej klasy". Dodał też, że ruch ludowy miał silne przedstawicielstwo na emigracji np. we Francji, gdzie istniało silne, kilkunastotysięczne, środowisko PSL.
Z kolei zdaniem historyka IPN Mateusza Szpytmy, najważniejszą wartością ruchu ludowego w Polsce było przyczynienie się do ukształtowania świadomości narodowej. "Jeszcze pod koniec XIX w. większość chłopów określało się jako tutejsi. Mówili o sobie w kategoriach regionu, a nie kraju. Potem dzięki działalności ludowców to się stopniowo zmieniło" - powiedział.
Ze zdaniem Szpytmy zgodziła się historyk IPN Marzena Grosicka, która zauważyła, że w latach 1945-1947 PSL był postrzegany nie tylko jako chłopska partia polityczna, ale jako demokratyczna partia ogólnopolska. "W tamtych latach PSL cieszył się ogromnym poparciem" - dodała Grosicka.
Według socjolog prof. Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, ruch ludowy w Polsce był także formacją, dzięki której chłopi mogli odzyskać "poczucie własnej wartości i poczucie godności". "To było +odpracowanie+ chłopstwa pańszczyźnianego, czasu, gdy chłopami jako warstwą społeczną pomiatano. Trzeba było do polskiego społeczeństwa wprowadzić chłopa jako partnera, człowieka, obywatela, który się nie wstydzi swojej chłopskości. I to się ruchowi ludowemu udało" - powiedziała Fedyszak-Radziejowska.
Prezentacji, którą zorganizowały: Instytut Pamięci Narodowej, Centralna Biblioteka Rolnicza oraz Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, towarzyszyła wystawa krakowskiego oddziału IPN "Ruch ludowy w służbie Rzeczypospolitej".(PAP)
nno/ tot/ jra/
