"Cieszy mnie, że w związku z dopisaniem także kopalni soli w Bochni, na liście UNESCO znalazły się wszystkie obiekty stanowiące kiedyś jedno wspólne przedsiębiorstwo królewskie" - powiedział PAP prof. Antoni Jodłowski, dyrektor Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Kopalnia soli w Bochni i Zamek Żupny w Wieliczce to kolejne polskie zabytki, które trafiły do rejestru UNESCO. W niedzielę zadecydował o tym Komitet ds. Światowego Dziedzictwa, którego posiedzenie trwa właśnie w stolicy Kambodży.
"Fakt wpisania Zamku Żupnego w Wieliczce na listę w UNESCO bardzo mnie ucieszył, ponieważ w ten sposób na liście znalazły się dwie siedziby Muzeum Żup Krakowskich: podziemna, obecna tam od 1978 roku z kopalnią soli w Wieliczce, i Zamek Żupny na powierzchni" - powiedział PAP w niedzielę współautor wniosku w tej sprawie - dyrektor Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka prof. Antoni Jodłowski.
"Cieszy mnie również to, że w związku z dopisaniem także kopalni soli w Bochni, na liście UNESCO znalazły się wszystkie obiekty podlegające pod względem merytorycznym Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka, a stanowiące kiedyś jedno wspólne przedsiębiorstwo królewskie w czasach przedrozbiorowych, składające się przede wszystkim z kopalni i warzelni w Wieliczce oraz w Bochni z siedzibą przedsiębiorstwa w Zamku Żupnym" - powiedział prof. Jodłowski.
Wyraził nadzieję, że "wymiar tego wpisu może się bardzo pozytywnie objawić we wzroście turystów". "Przysporzy to niewątpliwie splendoru i ściągnie większą rzeszę turystów, z czego bylibyśmy bardzo radzi" - powiedział dyrektor.
Zamek Żupny w Wieliczce był proponowany do wpisu na listę UNESCO razem z kopalnią soli w Bochni w ramach poszerzenia pierwszego wpisu z 1978 roku, związanego z Kopalnią Soli w Wieliczce. Wniosek taki został przygotowany i w ubiegłym roku złożony do siedziby UNESCO w Paryżu.
We wniosku należało wykazać, że obiekt znajduje się w stanie prezentującym jego walory historyczne, ma uregulowaną sprawę własności, jest właściwie zarządzany i wykorzystywany do spełniania funkcji społeczno-kulturalnych.
Przy wpisywaniu Kopalni Soli Wieliczka na I Listę Światowego Dziedzictwa w 1978 roku Zamek Żupny nie był odbudowany. Prace remontowo-budowlane rozpoczęły się w 1976 r., ale ukończono je dopiero w 1996 r.
Prof. Jodłowski uczestniczył także w przygotowywaniu pierwszego wniosku w 1978 roku dotyczącego wielickiej kopalni. "Oczywiście obecnie przygotowanie materiałów do takiego wpisu wygląda zdecydowanie inaczej, jest bardziej szczegółowe, wymagane są różne dane, których w 1978 roku się nie uwzględniało. Poza tym cała procedura i funkcjonowanie organizacji, jaką jest UNESCO, jest teraz bardziej złożone niż wcześniej i są ściśle określone zasady postępowania przy sporządzaniu takiego wniosku" - powiedział PAP.
Początki kopalni soli w Bochni datowane są na rok 1248, kiedy to, najprawdopodobniej przypadkowo podczas pogłębiania studni solankowych, na głębokości 50-60 m po raz pierwszy w Polsce odkryto sól kamienną. Według naukowców z Instytutu Turystyki w Krakowie kopalnia ta jest najstarszym, nieprzerwanie działającym zakładem przemysłowym w Europie.
W czasie, kiedy kopalnia bocheńska była już dużym, dobrze prosperującym przedsiębiorstwem - około 40 lat później odkryto sól w Wieliczce. W następnych latach kopalnie w Bochni i Wieliczce połączono w jedno duże przedsiębiorstwo, pod nazwą "Żupy Krakowskie".
Żupy Krakowskie to przedsiębiorstwo królewskie, powstałe pod koniec XIII wieku, obejmujące kopalnie soli kamiennej i warzelnie w Wieliczce i Bochni oraz składy solne. Przedsiębiorstwo działało przez blisko 500 lat, aż do pierwszego rozbioru Polski w r. 1772. Żupa krakowska była największym w dawnej Rzeczypospolitej zakładem przemysłowym i jednym z największych w Europie. Siedzibą solnego przedsiębiorstwa od końca XIII był Zamek Żupny, w którym mieści się obecnie siedziba Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. (PAP)
hp/ abe/
