Rosjanie czują się osamotnieni i odizolowani i dlatego potrzebują silnego rządu - powiedział we wtorek wybitny amerykański historyk Richard Pipes na konferencji na Uniwersytecie Warszawskim, zorganizowanej dla uczczenia jego jubileuszu 90-lecia.
Wystąpienie profesora, które otwierało całodniową sesję naukową poświęconą problematyce Europy Środkowej i Wschodniej, dotyczyło jednego z głównych tematów jego zainteresowań - rosyjskiej kultury narodowej.
Richard Pipes, który od 70 lat zajmuje się tematyką rosyjską, postawił tezę, że narody są kształtowane przez ich doświadczenia historyczne, a w przypadku Rosjan doświadczenia te wywierają wpływ nie tylko na obecną, lecz także przyszłą sytuację polityczną i społeczną kraju.
"Rosjanie nie są w stanie utożsamiać się z żadną kulturą etniczną, co jest konsekwencją ich przynależności religijnej" - powiedział Pipes. - Gdy Turcy podbili Konstantynopol, a następnie Bałkany, Rosja stała się jedynym krajem prawosławnym na świecie. Prawosławni duchowni wielokrotnie wmawiali wiernym, że pozostali chrześcijanie są heretykami, stąd Rosjanie czuli się i nadal czują się odizolowani, osamotnieni". Odwołując się do badań opinii publicznej, Pipes podkreślił, że większość Rosjan uważa, że nie należy ani do Europy ani do Dalekiego czy Bliskiego Wschodu.
Charakterystyczną cechą rosyjskiej kultury narodowej jest także to, że Rosjanie są odizolowani nie tylko od innych narodów, ale również od siebie nawzajem. Historyk zwrócił uwagę na uderzający fakt, że większość Rosjan nie utrzymuje bliskich więzi ze swoimi rodakami, ponieważ są oni z natury podejrzliwi, a prawdziwie jednoczą się tylko podczas zagrożenia ze strony innych krajów.
"Rosjanie pozostają samotni w świecie. Jest to istotny czynnik ich kultury. Fakt, że czują się odizolowani jako naród oznacza, że potrzebują silnego rządu, który będzie ich chronił" - powiedział Pipes, dodając, że znaczna większość Rosjan na pytanie: co jest ważniejsze - wolność czy porządek, wybiera to drugie.
"Takie poglądy nie wróżą dobrze demokracji i rządom prawa w tym kraju. Zmiany takiego nastawienia są bardzo długie" - podsumował profesor.
Richard Pipes, amerykański profesor polsko-żydowskiego pochodzenia jest wybitnym znawcą historii Rosji i Rosjan. Wykładał historię na prestiżowym Uniwersytecie Harwarda. Przez dwa lata był doradcą prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana do spraw Rosji i Europy Wschodniej. Jest autorem wielu książek poświęconych historii Rosji, wśród których jedną z najbardziej znanych jest monografia "Russia Under the Old Regime" wydana w 1974 roku (w tłumaczeniu polskim ukazała się w 1990 roku jako "Rosja Carów"). (PAP)
aze/ kot/ ls/
