Badania noblistów mają przełomowe znaczenie w naukach biologicznych i medycznych; tego Nobla można się było spodziewać już od dawna - skomentowała osiągnięcia tegorocznych noblistów z zakresu medycyny i fizjologii prof. dr hab. Elżbieta Wyroba.
Tegoroczną Nagrodę Nobla z medycyny i fizjologii otrzymali Thomas C. Suedhof, James E. Rothman oraz Randy W. Schekman; nagrodę przyznano za badania nad organizacją głównego systemu transportu w komórkach, który wykorzystuje pęcherzyki otoczone błoną lipidową.
"Istotą odkrycia jest to, w jaki sposób w komórce zorganizowany jest cały transport - wyjaśniła w rozmowie z PAP prof. Elżbieta Wyroba z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN w Warszawie. - Komórka jest bowiem wielką, skomplikowaną fabryką, która produkuje miliardy rozmaitych cząsteczek. One są z rozmaitych części komórki rozsyłane w różne strony lub +eksportowane+ na zewnątrz. Np. część tych cząsteczek jest nam niezbędna jako neurotransmitery przesyłane z jednej komórki nerwowej do drugiej. Wszystkie te substancje są wysyłane w obrębie komórki w maleńkich pęcherzykach o różnej wielkości. Budowa tych pęcherzyków była na początku wielką tajemnicą - nie wiadomo było, jak odbywa się taki transport".
Jak wyjaśniła badaczka, badania Randy'ego W. Schekmana dotyczyły szukania genów, które regulują transport w komórkach. James E. Rothman badał maszynerię białkową oraz mechanizmy, które pozwalają dotrzeć pęcherzykom w odpowiednie miejsce komórki i połączyć się z odpowiednią jej częścią. Thomas C. Suedhof za to interesował się tym, jak transport wygląda w komórkach nerwowych. "Dla niego najważniejsze były neurotransmitery. Wykazał przełomową rzecz: by nastąpiła fuzja pęcherzyków synaptycznych, poziom jonów wapnia musi być ściśle kontrolowany przez odpowiednie białka" - dodała prof. Wyroba.
Jak tłumaczyła rozmówczyni PAP, mechanizm regulacji tzw. transportu pęcherzykowego jest bardzo precyzyjny i często porównywany jest do zasady działania zamka błyskawicznego - wszystko musi być idealnie dopasowane.
Prof. Wyroba wyjaśniła, że jakiekolwiek zaburzenia w tej maszynerii mogą powodować bardzo poważne zaburzenia i być przyczyną chorób. "Na przykład pojedyncza mutacja tzw. białka Rab7 może przyczynić się do choroby (neuropatii) Charcot-Marie-Tooth 2B, która powoduje tak poważne owrzodzenia kończyn u nastolatków, że w dawnych czasach było to nawet przyczyną amputacji" - powiedziała rozmówczyni PAP i dodała, że dzięki badaniom noblistów wykrywa się coraz więcej mutacji w systemach tego transportu.
"Te badania były przełomowe do tego stopnia, że od dawna sądzono, że ta Nagroda Nobla będzie przyznana. Spotkałam się z opiniami, że naukowcy powinni ją dostać co najmniej 10 lat temu" - podsumowała badaczka. (PAP)
lt/ mrt/ bk/
