Teren tak zwanego kościoła leśnego w masywie Błatniej w Beskidach, gdzie w okresie kontrreformacji w XVII wieku gromadzili się luteranie na nabożeństwach, został uznany za zabytek archeologiczny - poinformował w środę Jan Knieżyk z Towarzystwa Miłośników Jaworza.
Luterański "leśny kościół" położony jest w górach, na terenie obecnej gminy Jaworze, która sąsiaduje z Bielskiem-Białą.
Knieżyk powiedział, że historia "leśnego kościoła" rozpoczęła się w XVII wieku. Księstwo Cieszyńskie, w tym Jaworze, przeszło wówczas pod panowanie Habsburgów, a wyznanie rzymskokatolickie stało się panujące. Rozpoczął się czas kontrreformacji. Protestanci nie mogli wyznawać swego kultu. Prześladowania szczególnie dotknęły ich w latach 1654-1709.
"W XVII i XVIII wieku ewangelicy z Jaworza i okolicznych wsi, po zdelegalizowaniu ich pierwszego zboru, życie religijne organizowali w +leśnym kościele+. Z ustnych przekazów wynikało, że powstał w drugiej połowie XVII wieku na jednym z północnych stoków pomiędzy szczytami Borowiny i Palenicy. Tam tak zwani leśni kaznodzieje odprawiali potajemnie nabożeństwa ewangelickie. Duchowni przekradali często w góralskim przebraniu, przez szczyty Beskidu Śląskiego lub Żywieckiego" - powiedział Jan Knieżyk.
Kilka lat temu członkowie Towarzystwa Miłośników Jaworza postanowili odszukać miejsce, które opisywały ustne przekazy. Udało im się je odnaleźć w górnej części północnego stoku Wysokiego.
"Po oczyszczeniu terenu z krzaków, odnaleźliśmy ślady ziemno-kamiennych stopni. Po szczegółowych badaniach w 2001 roku ustalono, że na obszarze około 300 mkw. znajduje się +leśny kościół+. Zbudowany został na planie przypominającym starożytny amfiteatr. Centralnym miejscem był kamienny ołtarz lub ogromny kamień, którego niestety do dzisiaj nie udało się odnaleźć. W sumie kościół mógł pomieścić 500 wiernych" - powiedział Knieżyk.
Miejsce zostało oznaczone specjalnymi tablicami. Świątynia wpisana została do gminnej ewidencji zabytków Jaworza. Od trzech lat luterańska parafia odprawia tam nabożeństwa 15 sierpnia.
Jan Knieżyk poinformował, że wniosek o objęcie ochroną tego miejsca Towarzystwo złożyło w 2009 roku w porozumieniu z parafią Ewangelicko-Augbsurską , samorządem gminy oraz Społeczną Radą Ochrony i Odnowy Zabytków Jaworza. Teraz miejsce zostało wpisane na listę zabytków archeologicznych.
W Polsce żyje obecnie około 80 tysięcy luteran, z czego ponad 40 tysięcy na Śląsku Cieszyńskim, gdzie pierwsze trendy reformacyjne dotarły wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra. Już w 1547 roku książę cieszyński Wacław III Adam po raz pierwszy zezwolił na objęcie przez ewangelickiego kapłana wolnej parafii - w Puńcowie. Diecezja Cieszyńska Kościoła Ewangelicko- Augsburskiego jest najliczniejsza w Polsce. Na świecie jest ponad 70 mln luteran. (PAP)
szf/ abe/
