Rejestracja zbiorów polskich za granicą, z uwzględnieniem dziedzictwa zagrożonego - to program, w ramach którego Departament Dziedzictwa Kulturowego resortu kultury opracowuje cykl publikacji dotyczących księgozbiorów, archiwaliów i muzealiów polskich za granicą.
Na serię złożą się tomy dotyczące m.in. księgozbiorów polskich znajdujących się poza granicami Polski, a także informatory o polskich zbiorach archiwalnych i muzealnych za granicą. Zbiory te są rozproszone i często zagrożone. W serii tej będą publikowane także katalogi zbiorów znajdujących się w muzeach Lwowa, Kijowa czy Grodna oraz katalogi cmentarzy.
"Takie publikacje, jak ten informator na temat księgozbiorów polskich i polonijnych, pokazują mapę aktywności polonijnej Polaków za granicą (...), to także informacja na temat tego, co znajduje się poza granicami naszego kraju. To naprawdę ważne, bo instytucje emigracyjne i organizacje polonijne są w dość słabej kondycji, odchodzi pokolenie, które się nimi zajmowało" - zwrócił uwagę w rozmowie z PAP dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN, Jacek Miler.
"Staramy się wspierać tę działalność, chcemy, by te zbiory jak najdłużej znajdowały się poza granicami kraju. O pozyskanie tego typu kolekcji do kraju staramy się tylko w dwóch przypadkach: kiedy istnieje realne zagrożenie dla ich istnienia lub na wyraźne życzenie rodziny, jeśli np. członkowie rodziny życzą sobie, by trafiły one do określonej instytucji w Polsce - Biblioteki Narodowej czy Archiwów Państwowych" - tłumaczył Miler.
Pierwszy tom katalogujący polskie księgozbiory za granicą został wydany w roku 2009 pod redakcją prof. Barbary Bieńkowskiej. Jest to opracowanie dotyczące zbiorów znajdujących się w instytucjach polskich i polonijnych.
"Udało się odnaleźć przeszło 3 tys. tego typu miejsc, które posiadają jakiekolwiek zbiory. W I tomie zostały opublikowane informacje na temat 746 księgozbiorów" - powiedział Miler. Wymienione w publikacji biblioteki polskie i polonijne zlokalizowane są w 65 krajach, m.in. w Argentynie, Armenii, Australii, Belgii, Chinach, Egipcie, Francji, Irlandii, Kanadzie, Niemczech, Rosji, USA, Wielkiej Brytanii, Ukrainie, Rosji, na Białorusi i Litwie.
"Tom drugi będzie dokumentował kolekcje polskie w zbiorach obcych" - zapowiedział Miler. Publikacja ma być gotowa w przyszłym roku. Tom trzeci będzie prezentował księgozbiory prywatne Polaków poza granicami kraju.
Jak podkreślił Miler, w trakcie prac nad opracowywaniem zbiorów bibliotecznych znajdujących się poza granicami Polski udało się już zgromadzić informacje, które zostaną wykorzystane do opracowania publikacji dotyczących archiwów oraz muzeów. "Kiedy skończymy tom drugi dotyczący bibliotek, powołamy zespół ds. muzeów, natomiast archiwalia opracuje Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych" - mówił Miler.
Publikacje wydawane przez Departament Dziedzictwa Kulturowego są finansowane w całości z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Książki są wysyłane do polskich placówek dyplomatycznych, osób w kraju i za granicą oraz wszelkich zainteresowanych nimi środowisk.
"Dzięki temu wyniki projektów badawczych realizowanych przez departament trafiają do obiegu naukowego, korzysta z nich wiele osób, a nie tylko wąskie grono specjalistów" - podkreślił Miler.
Inna ważna seria wydawana przez Departament Dziedzictwa Kulturowego to cykl publikacji dotyczący strat wojennych. Katalogi wydawane w dwóch językach: polskim i angielskim. Do tej pory ukazały się tomy dotyczące m.in. malarstwa polskiego, malarstwa obcego, sztuki starożytnej, numizmatyki i dzwonów.
Publikacje dokumentujące polskie zbiory za granicą wydawane są w serii "Poza Krajem". (PAP)
agz/ hes/ mhr/
