Uroczystości związane z 400-leciem ustanowienia w Radomiu Trybunału Skarbowego Koronnego, czyli najwyższej izby obrachunkowej Korony I Rzeczypospolitej, rozpoczęły się w tym mieście w niedzielę.
Obchody zainaugurowała msza św. odprawiona w rycie trydenckim w kościele Św. Jana Chrzciciela. Według historyków każda sesja trybunału rozpoczynała się uroczystą mszą świętą odprawianą właśnie w tej radomskiej świątyni.
W planach obchodów jest także m.in. sesja naukowa z udziałem historyków z uniwersytetów w Opolu, Warszawie i Lublinie. Zaplanowano także koncert muzyki dawnej, występy grup rekonstrukcji historycznej oraz promocje książek związanych z tym wydarzeniem.
Radomskie Muzeum im. Jacka Malczewskiego przygotowało w związku z rocznicą wystawę "Sarmacki skarb. Trybunał Skarbowy Koronny w Radomiu 1613-1763". Jej otwarcie zaplanowano na piątek. Ekspozycja ukazuje instytucję Trybunału Skarbowego, wojsko oraz historię polskiego pieniądza, od czasów Zygmunta III Wazy po Augusta III Sasa. Na wystawie pokazane zostaną dokumenty, portrety m.in. osobistości trybunalskich, broń znajdująca się na wyposażeniu armii w XVII i XVIII w. oraz monety będące w tym czasie w obiegu.
Trybunał Skarbowy Koronny został powołany na mocy konstytucji uchwalonej przez Sejm pod koniec roku 1613, jako komisja sejmowa, tzw. komisja radomska. Był najwyższą izbą obrachunkową Korony I Rzeczypospolitej i jednocześnie sądem skarbowym rozstrzygającym wszelkie sprawy związane z zaległościami finansowymi.
Trybunał zajmował się kontrolą wydatków i przychodów skarbu publicznego. Rozpatrywał m.in. skargi na poborców i dzierżawców dochodów, spory dotyczące dochodów i wydatków skarbu królewskiego, skargi żołnierzy w sprawie zaległego żołdu oraz skargi cywilów na rabunki wojskowe.
Trybunał początkowo obradował doraźnie w różnych miejscowościach, m.in. kilka razy w Radomiu. W XVIII w., kiedy przekształcono go się w organ stały, Radom obrano za jego stałą siedzibę. Obrady trwały sześć tygodni. Odbywały się na nieistniejącym już radomskim zamku.
Na czele trybunału stali marszałek i prezydent. Deputaci do Trybunału Skarbowego wybierani byli spośród senatorów i posłów. Od 1667 r. zamiast posłów sejmowych wybierano deputatów z sejmików, a od drugiej połowy XVII w. deputatów wybierało również wojsko. W 1764 r. Trybunał Skarbowy Koronny został zastąpiony przez komisje skarbowo-wojskowe. (PAP)
ilp/ ls/
