Praworządność w Polsce jest zagrożona; wiele dokonanych ostatnio przez rząd PiS zmian legislacyjnych miało negatywny wpływ na niezależność sądownictwa i zawodów prawniczych - oceniono w raporcie międzynarodowych organizacji prawniczych.
Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) wspólnie z Instytutem Praw Człowieka Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawników (IBAHRI) sformułowała w raporcie, który zaprezentowano we wtorek na konferencji prasowej w Warszawie, 20 zaleceń do nowych władz. Dotyczą one trzech sfer życia publicznego: sądownictwa, zawodów prawniczych i systemu prokuratorskiego.
CCBE i IBAHRI wezwały władze do zachowania powściągliwości w krytyce orzeczeń sądowych i krytykowania spraw w toku oraz do zaniechania personalnych ataków na sędziów.
Jak podkreśla Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy oraz Instytut Praw Człowieka Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawników, władze muszą zaprzestać ingerowania w skład i działania Trybunału Konstytucyjnego. Należy wycofać zmiany dotyczące m.in. wpływania na porządek spraw rozpatrywanych przez Trybunał i liczbę sędziów wymaganych do każdej sprawy.
CCBE i IBAHRI zalecają w obszarze sądownictwa m.in. uchylenie postanowień zezwalających na przymusowe delegowanie sędziów przez ministra sprawiedliwości.
Organizacje sugerują także uchylenie postanowień włączających szefa resortu sprawiedliwości do postępowań dyscyplinarnych sędziów oraz wyeliminowanie wpływu ministra na mianowanie prezesów sądów.
W sferze zawodów prawniczych organizacje apelują o zaprzestanie działań zmierzających do ograniczenia ich niezależności, w tym m.in. wzywają do uchylenia przepisów nakładających ograniczenia na wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych.
W dziedzinie systemu prokuratorskiego raport wskazuje m.in. na konieczność "poszanowania praw prokuratorów do swobodnego wyrażania opinii i zrzeszania się".
Raport powstał po wrześniowej wizycie reprezentacji IBAHRI i CCBE w Polsce. W jej ramach delegacja spotkała się m.in. z przedstawicielami Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Krajowej Rady Sądownictwa, Naczelną Radą Adwokacką, Krajową Izbą Radców Prawnych, Zrzeszeniem Prawników Polskich, Fundacją Helsińską, członkami partii opozycyjnych, ekspertami prawa konstytucyjnego z Uniwersytetu Warszawskiego.
Delegacji, mimo zabiegów, jak podkreślano na konferencji prasowej, nie udało się spotkać z przedstawicielami rządu.
Tekst raportu w języku polskim i angielskim dostępny jest na stronie IBA pod adresem: www.ibanet.org/humanrights/Country_Reports.cfm
Międzynarodowe Stowarzyszenie Prawników (IBA) to - jak samo informuje - największa na świecie organizacja reprezentująca prawników, zrzesza 30 tys. indywidualnych prawników i ponad 195 rad adwokatur i stowarzyszeń prawniczych. IBA utworzyło Instytut Praw Człowieka (IBAHRI) w 1995 r. pod honorowym przewodnictwem Nelsona Mandeli.
Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) została utworzona w 1960 r. To organizacja reprezentująca zawody prawnicze w Unii Europejskiej i Europejskim Obszarze Gospodarczym. Reprezentuje rady adwokatur i stowarzyszenia prawnicze z UE i EOG - i za ich pośrednictwem ponad 700 tys. prawników z Europy - przed instytucjami europejskimi. (PAP)
ktl/ itm/ jra/
