Na Cmentarzu Dońskim, starej nekropolii w centrum Moskwy, pochowanych jest ok. 8-10 tys. ofiar stalinowskiego terroru.
Znajdują się tam również symboliczne groby ostatniego dowódcy Armii Krajowej, generała Leopolda Okulickiego "Niedźwiadka" i zastępcy Delegata Rządu RP na Kraj, Stanisława Jasiukowicza "Opolskiego".
W dniach 18-21 czerwca 1945 roku sądzono ich w Moskwie w Procesie Szesnastu, pokazowej rozprawie nad politycznymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego, podstępnie zwabionymi i uprowadzonymi do ZSRR. Celem procesu była dyskredytacja legalnych władz RP w Polsce i na świecie.
Obaj, podobnie jak Delegat Rządu RP na Kraj Jan Stanisław Jankowski, zmarli w sowieckich więzieniach. Pozostali z szesnastu wrócili do kraju, gdzie również byli represjonowani.
Tablice na symbolicznych grobach "Niedźwiadka" i "Opolskiego" głoszą, że zmarli oni w więzieniu na Butyrkach w Moskwie.
Według Memoriału, rosyjskiej organizacji pozarządowej dokumentującej zbrodnie stalinowskie, nie ma pewności, że Jasiukowicz istotnie zmarł właśnie tam. Pewne wydaje się to natomiast co do Okulickiego.
Cmentarz Doński jest miejscem pochówku ofiar stalinowskiego reżimu jeszcze z lat 30. W 1927 roku uruchomiono tam pierwsze w ówczesnym Związku Radzieckim krematorium. Zostało urządzone w przycmentarnej cerkwi.
Od początku lat 30. kremowano tam zwłoki osób rozstrzelanych i więźniów, którzy zmarli w więzieniach. Prochy wsypywano co najmniej do trzech dołów.
Tablice upamiętniające Okulickiego i Jasiukowicza znajdują się na jednym z tych miejsc.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ap/
