Przewodniczący Dumy Państwowej, izby niższej parlamentu Rosji, Siergiej Naryszkin w poniedziałek wniósł pod jej obrady projekt ustawy, nakładającej sankcje na obywateli USA, których rząd Federacji Rosyjskiej uzna za łamiących prawa obywateli FR.
Ten akt prawny ma stanowić "symetryczną" odpowiedź na uchwaloną przez amerykańską Izbę Reprezentantów i zatwierdzoną przez Senat USA ustawę Magnitskiego, wprowadzającą sankcje przeciwko przedstawicielom władz Rosji, odpowiedzialnym za naruszanie praw człowieka.
Pod projektem Naryszkina podpisali się liderzy wszystkich czterech frakcji w Dumie: rządzącej partii Jedna Rosja - Władimir Wasiljew, Komunistycznej Partii Federacji Rosyjskiej (KPRF) - Giennadij Ziuganow, nacjonalistycznej Liberalno-Demokratycznej Partii Rosji (LDPR) - Władimir Żyrinowski i socjalistycznej Sprawiedliwej Rosji - Siergiej Mironow.
Żyrinowski zapowiedział, że ustawa zostanie uchwalona do końca tego tygodnia.
Projekt przewiduje zakazanie wjazdu na terytorium FR urzędnikom państwowym Stanów Zjednoczonych, którzy dopuścili się przestępstw wobec obywateli Rosji lub którzy przyczynili się do ich popełnienia swoimi działaniami lub bezczynnością. Zakłada również nałożenie aresztu na aktywa finansowe tych ludzi na terytorium FR i wprowadzenie w stosunku do nich zakazu na wszelkie transakcje z nieruchomościami w Rosji.
"Jest zadziwiające, że lekcje prawa innym państwom daje kraj, który stworzył tajne więzienia na terytorium kilku państw. Panuje w nich bezprawie i przemoc. Więźniowie są poddawani torturom, jak w średniowieczu" - oświadczył Naryszkin.
Ustawa Magnitskiego, nazwana tak na cześć zmarłego w 2009 roku w więzieniu w Moskwie rosyjskiego prawnika, który walczył z korupcją w swoim kraju, zabrania udzielania wiz wjazdowych do USA rosyjskim funkcjonariuszom państwowym - sędziom, prokuratorom, policjantom, oficerom tajnych służb, inspektorom podatkowym i pracownikom służby więziennej - współodpowiedzialnym za śmierć adwokata, a także innym urzędnikom podejrzanym o łamanie praw człowieka.
Ten sam akt prawny zniósł tzw. poprawkę Jacksona-Vanika, która ograniczała handel Stanów Zjednoczonych z Rosją, a którą wprowadzono za czasów ZSRR z powodu restrykcyjnych ograniczeń, nałożonych przez Moskwę na emigrację Żydów.
Rosja niejednokrotnie groziła, że udzieli nie tylko "symetrycznej", ale także "asymetrycznej" odpowiedzi na amerykańską ustawę Magnitskiego. W piątek, nazajutrz po zatwierdzeniu przez Senat USA tego aktu prawnego, Moskwa zażądała, aby sprowadzane do FR ze Stanów Zjednoczonych mięso wołowe i wieprzowe posiadało potwierdzone badaniami certyfikaty, iż jest wolne od dodatku paszowego, raktopaminy, co spowodowało wstrzymanie jego importu.
37-letni Magnitski, zaangażowany w walkę z korupcją w Rosji prawnik funduszu inwestycyjnego Hermitage Capital Management (HCM), zmarł 16 listopada 2009 roku w więzieniu Matrosskaja Tiszyna w Moskwie. Wcześniej przez prawie rok był przetrzymywany w więzieniu Butyrki.
W ocenie ekspertów z zakresu medycyny sądowej Magnitskiemu podczas jego pobytu w więzieniu nie udzielono należytej pomocy lekarskiej, co skutkowało tym, że nie wykryto u niego we właściwym czasie chorób chronicznych, m.in. cukrzycy i żółtaczki, na które cierpiał, a w konsekwencji nie podjęto leczenia. Pracodawcy prawnika i obrońcy praw człowieka utrzymują, że w dniu śmierci został on ciężko pobity przez strażników więziennych.
Magnitskiego zatrzymano w 2008 roku pod zarzutem oszustw podatkowych w ramach śledztwa przeciwko HCM, kiedyś największemu funduszowi inwestycyjnemu w Rosji. Szefowi funduszu Williamowi Browderowi, który piętnował korupcję w dużych firmach rosyjskich, w 2005 roku zakazano wjazdu do Rosji, powołując się na względy bezpieczeństwa narodowego. Później zakaz ten cofnięto.
W 2007 roku przeprowadzono rewizję w biurze Hermitage Capital Management i - jak twierdzi fundusz - wykorzystano skonfiskowane wówczas dokumenty do przejęcia spółek, z którymi współpracował HCM. Samego Magnitskiego aresztowano nieco później, gdy podczas przesłuchania wskazał funkcjonariuszy MSW zamieszanych w przejęcia spółek. Prawnik oskarżył ich o zagarnięcie z budżetu państwa równowartości 230 mln dolarów.
Kraje zachodnie od kilku lat bezskutecznie domagają się od Kremla rzetelnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności śmierci Magnitskiego i ukarania winnych.
Z Moskwy Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ap/
