Michaił Gorbaczow, ostatni przywódca Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR), prezydent ZSRR i laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1990 roku, obchodzi 2 marca 80. urodziny. Jubileusz będzie świętować najpierw w Moskwie, a za kilka tygodni - w Londynie.
Twórca pieriestrojki jest w świetnej formie fizycznej, aktywnie uczestniczy w życiu publicznym Rosji i jeździ po świecie z wykładami.
W środę od rana przyjmuje życzenia w siedzibie swojej fundacji w stolicy Rosji. Natomiast wieczorem wyda w Moskwie przyjęcie dla swoich bliskich i przyjaciół. Zaprosił na nie również najważniejsze osobistości w państwie.
Dziennik "Moskowskij Komsomolec" zauważył, że o ile w Londynie na przyjęciu urodzinowym Gorbaczowa oczekiwane są koronowane głowy, szefowie państw i wybitni twórcy kultury z całego świata, a gości karmić będzie kucharz wyróżniony przez Michelina, o tyle w stolicy Rosji goście byłego gospodarza Kremla zbiorą się w sali bankietowej jednego z centrów handlowych, dokąd można przychodzić z własnym alkoholem.
Na moskiewską uroczystość Gorbaczow wynajął salę bankietową na piątym piętrze centrum handlowego obok Dworca Kijowskiego, w centrum stolicy Rosji. Zapłacił za to 740 tys. rubli (25,7 tys. dolarów) plus po 6,8 tys. RUB (236,5 USD) za każdego gościa. Menu będzie skromne: standardowy zestaw zimnych zakąsek, a następnie dania gorące: mięso i ryba.
Alkoholu nie przewidziano - tylko woda i soki. Wszelako jeśli któryś z gości będzie chciał napić się czegoś mocniejszego, to - zgodnie ze zwyczajami panującymi w tym miejscu - może przyjść z własnym alkoholem. Powinien jednak zapłacić "korkowe" - po 450 rubli (15,6 dolara) za każdą pijącą osobę.
30 marca w Londynie przed Gorbaczowem i jego gośćmi swoje podwoje otworzy słynny Royal Albert Hall. Odbędzie się tam "Gorbaczow-Gala", tj. przyjęcie i charytatywny koncert, podczas którego jubilat chciałby zebrać co najmniej 8 mln dolarów na pomoc dla dzieci chorych na raka.
Oczekuje się, że przybędą królowa Elżbieta II, kanclerz Niemiec Angela Merkel, prezydent Izraela Szimon Peres, b. prezydent USA Bill Clinton, b. premier Wielkiej Brytanii John Mayor i szef brytyjskiej dyplomacji David Miliband, a także wiele znanych osobistości z całego świata.
W koncercie wezmą udział m.in. Londyńska Orkiestra Symfoniczna pod batutą Walerija Giergijewa, Bryan Ferry, Katherine Jenkins, grupa Scorpions, Paul Anka i Lara Fabian, a także Dmitrij Chworostowski, Andriej Gawriłow, Andriej Makarewicz z zespołem "Maszyna Wremieni", Chór Tureckiego i Igor Krutoj.
Podczas londyńskiej gali po raz pierwszy wręczona zostanie Nagroda Michaiła Gorbaczowa - "Człowiek, który zmienił świat". Będzie ona przyznawana co roku ludziom, którzy wnieśli wybitny wkład w rozwój współczesnej cywilizacji, kultury otwartego świata oraz nauki i technologii. Z inicjatywą ufundowania takiej nagrody wystąpili m.in. Arnold Schwarzenegger, Bono, Hugh Grant, Jose Carreras, Bianca Jagger, Catherine Deneuve, Zaha Hadid, Andriej Makarewicz i Władimir Pozner.
Wieczór w Royal Albert Hall poprowadzą Sharon Stone i Kevin Spacey. Ma być transmitowany do 40 krajów. Bilety kosztują od 56 do 640 dolarów. Za 12-osobowe loże trzeba zapłacić od 32 tys. do 160 tys. USD.
Dwie trzecie środków uzyskanych ze sprzedaży biletów organizatorzy przekażą Centrum Dziecięcej Hematologii i Transplantacji im. Raisy Gorbaczowej w Petersburgu. Pozostałe trafią na konto jednej z najstarszych angielskich fundacji charytatywnych - MacMillan Cancer Support, która pomaga chorym na raka.
Menu przyjęcia utrzymywane jest w tajemnicy.
Gorbaczow ocenia, że współczesna Rosja jest daleka od ideału, o którym marzył, gdy w 1985 roku inicjował pieriestrojkę. W jego opinii, obecne władze na Kremlu odeszły od zapoczątkowanych przez niego demokratycznych reform.
Istotą pieriestrojki była demokratyzacja życia politycznego i ustroju państwowego, w tym likwidacja monopolu KPZR na władzę, zwiększenie swobód obywatelskich, częściowe urynkowienie gospodarki i ocieplenie stosunków ze światem zachodnim, co w konsekwencji doprowadziło do krachu systemu komunistycznego, demontażu ZSRR i rozpadu Układu Warszawskiego.
Z rządami Gorbaczowa związane są takie epokowe wydarzenia, jak wycofanie wojsk radzieckich z Afganistanu, zakończenie zimnej wojny i zjednoczenie Niemiec. Wśród jego dokonań na arenie międzynarodowej wymienia się też działania na rzecz rozbrojenia nuklearnego i umocnienia bezpieczeństwa światowego, jakie podjął po spotkaniu z prezydentem USA Ronaldem Reaganem w Reykjaviku w 1986 roku. W 1990 roku otrzymał za to Pokojową Nagrodę Nobla.
Mimo że od upadku ZSRR minęło już 20 lat, pieriestrojka wciąż wywołuje w Rosji wielkie emocje. Ponad połowa Rosjan jest zdania, że Gorbaczow jako przywódca ZSRR zrobił więcej złego niż dobrego. Za największe osiągnięcia pieriestrojki jej główny architekt uważa głasnost, czyli politykę jawności życia politycznego, budowę demokratycznych instytucji, pierwsze konkurencyjne wybory, wprowadzenie elementów rynkowych do gospodarki i zakończenie zimnej wojny.
Natomiast za swój największy błąd Gorbaczow uznaje niezdystansowanie się wobec KPZR. Zdaniem b. prezydenta ZSRR, kierowana przez premiera Władimira Putina partia Jedna Rosja, to kopia KPZR, ale w gorszym wydaniu.
Z Moskwy Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ kar/
