Moskiewski Sąd Miejski rozpatrzy we wtorek dwie skargi apelacyjne Memoriału na wyroki Sądu Rejonowego w Moskwie, oddalające zażalenia stowarzyszenia na postępowanie Głównej Prokuratury Wojskowej (GPW) Rosji w sprawie rehabilitacji 13 ofiar mordu NKWD na polskich oficerach w 1940 roku.
GPW odmawia rehabilitacji ofiar zbrodni katyńskiej, twierdząc, że dokumenty dotyczące tego mordu nie zachowały się, więc nie może ona rozpatrzyć wniosku o ich rehabilitację.
Sąd Rejonowy w Moskwie w dwóch oddzielnych postępowaniach - 25 grudnia 2008 roku i 22 stycznia 2009 roku - uznał, że Główna Prokuratura Wojskowa faktycznie nie miała wystarczających podstaw do wydania orzeczenia w tej sprawie.
Grudniowy wyrok dotyczył Stanisława Karnkowskiego, zamordowanego w Lesie Katyńskim.
Natomiast styczniowe postępowanie objęło Bogdana Bańkowskiego, Wincentego Górskiego, Leopolda Łojka, Bolesława Podsędkowskiego, Antoniego Pawlucia i Władysława Koziełł-Poklewskiego, rozstrzelanych w Katyniu, a także Grzegorza Kościuka, Leona Tombaka, Jana Borkowskiego, Romana Walewskiego, Lucjana Rajcherta i Wacława Słabolepszego, zamordowanych w Miednoje.
Memoriał, organizacja pozarządowa dokumentująca zbrodnie komunistyczne, domaga się, aby sąd zobligował GPW, by ta w postępowaniach dotyczących polskich jeńców zamordowanych w roku 1940 przez NKWD przestrzegała rosyjskiej ustawy z 1991 roku o rehabilitacji ofiar represji politycznych.
Stanowi ona, że prokuratura powinna albo wystawić zaświadczenie o rehabilitacji, albo orzeczenie o braku podstaw do rehabilitacji. W tym drugim wypadku ma obowiązek skierowania swojej decyzji do sądu.
Stowarzyszenie uważa, że pozostawiając jego wnioski bez rozpatrzenia, Główna Prokuratura Wojskowa postępuje bezprawnie i narusza konstytucyjne prawo Memoriału do dochodzenia sprawiedliwości przed sądem.
Sądy I i II instancji w 2007 roku odrzuciły już skargi Memoriału. Argumentowały, że stowarzyszenie w tym wypadku broni interesów osób trzecich, a nie własnych. Według sądów, Memoriał ma prawo wnioskować o rehabilitację, nie ma natomiast prawa zaskarżania odmowy rehabilitacji.
Jednak 17 października 2008 roku Prezydium Moskiewskiego Sądu Miejskiego, które w tym wypadku występowało w roli instancji nadzorczej, zwróciło sprawy do Sądu Rejonowego, obligując go do merytorycznego rozpatrzenia skarg stowarzyszenia.
Memoriał skierował do sądu 10 jednakowych wniosków, dotyczących łącznie 16 ofiar mordu. Wszystkie zostały odrzucone przez sądy I i II instancji, a następnie skierowane przez Prezydium Moskiewskiego Sądu Miejskiego do ponownego rozpatrzenia.
Na rozpatrzenie w Sądzie Rejonowym czekają jeszcze wnioski dotyczące Zygmunta Sułowskiego i Stanisława Garlińskiego, zamordowanych w Katyniu, oraz Marcina Świderskiego, rozstrzelanego w Miednoje. Na wokandę mają trafić 18 marca.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ mc/ gma/
