Federalna Służba Celna Rosji poinformowała w środę o objęciu urzędów celnych podlegających pod Centralny Zarząd Celny i Północno-Zachodni Zarząd Celny nowymi przepisami regulującymi transport towarów na terytorium Unii Celnej z wykorzystaniem karnetów TIR.
Regulacje te wprowadzają dodatkowo wymóg przedkładania przez przewoźników gwarancji bankowych, poręczeń bądź ustanawiania kaucji pieniężnej lub zastawu towarowego, a także uzgadniania trasy samochodu ciężarowego transportującego ładunek na terytorium Unii Celnej, tj. Rosji, Białorusi i Kazachstanu.
W Centralnym Zarządzie Celnym, obejmującym centralne i zachodnie obwody FR, nowe przepisy będą obowiązywać od 12 listopada, a w Północno-Zachodnim, czyli w obwodach północno-zachodniej i północnej Rosji, od 19 listopada.
Początkowo nowe przepisy miały wejść w życie 14 września i objąć wszystkie zarządy celne Rosji. W ostatniej chwili szef FTS Andriej Bielaninow zarządził jednak, że będą one wprowadzane stopniowo, zaczynając od Syberii i Dalekiego Wschodu. Później objęły one Ural, Region Nadwołżański, Północny Kaukaz, Południową Rosję i - ostatnio - lotniska w Moskwie (Szeremietiewo, Wnukowo i Domodiedowo).
Do środy nowych regulacji nie wprowadzono tylko w centralnych i zachodnich oraz północno-zachodnich i północnych obwodach FR.
Federalna Służba Celna potwierdziła też, że 1 grudnia przestanie obowiązywać umowa o współpracy między FTS a Stowarzyszeniem Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ASMAP), operatorem systemu TIR w Rosji. FTS wypowiedziała ją 28 sierpnia. Posunięcie to faktycznie oznacza rezygnację ze stosowania procedury TIR na terytorium Federacji Rosyjskiej.
Transport towarów samochodami ciężarowymi reguluje przyjęta pod egidą ONZ w listopadzie 1975 roku międzynarodowa konwencja celna (Konwencja TIR). Przystąpiło do niej 68 państw.
Konwencja uprościła procedury na przejściach granicznych i w urzędach celnych, by skrócić czas transportu. Przewoźnicy nie muszą przy każdym przekraczaniu granicy przechodzić kontroli i wnosić opłat celnych. Po kontroli w kraju załadunku samochód jest plombowany, a przewoźnik otrzymuje karnety TIR. Gwarantują one opłacenie należności celnych do 60 tys. euro. Za wystawienie książeczki TIR pobierana jest opłata w wysokości do 100 dolarów za każdą partię towaru.
System jest obsługiwany przez Międzynarodową Unię Transportu Drogowego (IRU), a w poszczególnych państwach przez krajowe organizacje przewoźników. W Rosji jest to ASMAP, a w Polsce - Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych (ZMPD).
Na początku lipca Federalna Służba Celna - bez konsultacji z innymi państwami, które przystąpiły do Konwencji TIR - zapowiedziała wprowadzenie z dniem 14 sierpnia 2013 roku nowych przepisów dotyczących transportu towarów na terytorium Rosji z wykorzystaniem karnetów TIR. Później - pod presją międzynarodowych i rosyjskich organizacji biznesowych oraz przedstawicieli Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ i Unii Europejskiej - termin ten odroczyła do 14 września.
Decyzję o wprowadzeniu nowego wymogu FTS uzasadniła długami, jakie wobec skarbu państwa ma ASMAP. Według Federalnej Służby Celnej zadłużenie to przekracza 20 mld rubli (604 mln dolarów). FTS zaznacza, że długi te pochodzą z lat 90. Stowarzyszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych nie uznaje tego zadłużenia.
Komisja Europejska ostrzegła, że zapowiedziane regulacje doprowadzą do poważnych zakłóceń w handlu UE z Rosją. Zaniepokojenie wobec rządu FR wyraziły też te kraje Unii Europejskiej, które decyzja Federalnej Służby Celnej dotknie w największym stopniu, w tym Polska.
W końcu sierpnia Rada Wykonawcza TIR na posiedzeniu w Genewie oficjalnie oceniła, że zapowiedziane przez stronę rosyjską zmiany stanowią pogwałcenie Konwencji TIR. Wezwała także władze celne Rosji do odstąpienia od ich wprowadzenia i do prawidłowego stosowania Konwencji TIR.
14 października Najwyższy Sąd Arbitrażowy FR uznał za nieważne pismo FTS z 4 lipca 2013 roku o przewozach międzynarodowych z zastosowaniem karnetów TIR. Mimo to Federalna Służba Celna obejmuje nowymi regulacjami kolejne regiony Rosji.
Z Moskwy Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ mc/
