Patriarcha moskiewski i całej Rusi Cyryl w niedzielę wezwał Rosjan do "zjednoczenia się wokół tych ideałów, które pomogły Rosji odnieść zwycięstwo w wojnie ojczyźnianej 1812 roku", a także do "przezwyciężenia różnic zdań i podziałów w społeczeństwie".
Cyryl mówił o tym podczas liturgii w Soborze Chrystusa Zbawiciela w Moskwie, upamiętniającej 200. rocznicę zwycięstwa wojsk rosyjskich nad Wielką Armią Napoleona. Katedra ta - to najważniejsza świątynia prawosławna w Rosji. Wzniesiono ją właśnie dla uczczenia triumfu Rosji w wojnie z Napoleonem (budowa trwała od 1839 do 1883 roku).
W uroczystości uczestniczyło około 15 tys. osób: 5 tys. wewnątrz świątyni i 10 tys. - na zewnątrz. Wśród obecnych był przewodniczący Dumy Państwowej, niższej izby parlamentu Rosji, Siergiej Naryszkin.
Zwierzchnik rosyjskiej Cerkwi prawosławnej odprawił nabożeństwo przed ikoną Matki Boskiej Smoleńskiej, jedną z najbardziej czczonych ikon w świecie prawosławnym. W 1812 roku przed bitwą pod Borodino modlili się przed nią żołnierze feldmarszałka Michaiła Kutuzowa.
"To, co wydarzyło się 200 lat temu, jest wielkim przykładem i lekcją dla nas wszystkich. Nie tylko dla nas - dla całej Europy" - oświadczył Cyryl.
Patriarcha przypomniał, że w 2012 roku oprócz 200. rocznicy zwycięstwa w wojnie 1812 roku Rosja obchodzi także 400. rocznicę zakończenia Smuty i 1150. rocznicę swojej państwowości.
Za koniec Smuty, czyli zamętu, w jakim na przełomie XVI i XVII stulecia pogrążyła się Rosja, uważa się tam wypędzenie polskiej załogi z Kremla przez pospolite ruszenie kupca Kuźmy Minina i księcia Dymitra Pożarskiego. Rocznica tego wydarzenia - 4 listopada - obchodzona jest w Federacji Rosyjskiej jako Dzień Jedności Narodowej.
Dzień Jedności Narodowej zbiega się z obchodzonym 4 listopada przez rosyjską Cerkiew prawosławną Dniem Ikony Matki Boskiej Kazańskiej. To cudownemu wpływowi tego obrazu, przyniesionego z Niżniego Nowogrodu do Moskwy przez oddziały Minina i Pożarskiego, przypisuje się wypędzenie w 1612 roku Polaków z Kremla.
Polskie wojska pojawiły się w Moskwie w trakcie wojny z Rosją (1609-12). Do podjęcia zbrojnej interwencji przeciwko Moskwie króla Zygmunta III Wazę skłoniło m.in. przymierze szwedzko-rosyjskie wymierzone w Rzeczpospolitą.
Dzień Jedności Narodowej jest jednym z najważniejszych świąt państwowych w Rosji. Zostało ono ustanowione w 2004 roku z inicjatywy Władimira Putina. W tym roku z okazji tego święta Rosjanie będą mieć trzy dni wolne od pracy.
Do wydarzeń 1612 roku Cyryl nawiązał również w sobotę w czasie uroczystości religijnych pod Borodino koło Możajska, 125 km na zachód od Moskwy. Zwycięstwo nad Polakami zrównał on tam z triumfem nad armią Napoleona w 1812 roku i pokonaniem wojsk Adolfa Hitlera w 1945 roku.
W wyniku stoczonej pod Borodino 7 września 1812 roku bitwy dowodzone przez Kutuzowa oddziały, choć nie zostały rozbite, to jednak musiały wycofać się w kierunku Moskwy, otwierając Napoleonowi drogę do historycznej stolicy i jednego z najważniejszych miast Imperium Rosyjskiego. Bój pod Borodino przeszedł do historii jako najkrwawsza bitwa XIX wieku.
Wkroczenie do opustoszałej Moskwy nie miało dla Napoleona żadnego znaczenia strategicznego. Po kilku godzinach od zajęcia miasta wybuchła w nim seria pożarów, które zniszczyły większość drewnianej zabudowy. Napoleońskie oddziały przebywały w Moskwie ponad miesiąc. Nie sprawdziły się przewidywania cesarza Francuzów, że car Aleksander I poprosi o pokój. Napoleon zarządził odwrót swojej Wielkiej Armii. Podczas powrotu z Moskwy tysiące jego żołnierzy zamarzły bądź zmarły z głodu, wycieńczenia i ran.
Patriarcha zauważył, że na przestrzeni kilku dziesięcioleci znaczenie wojny 1812 roku było niedoceniane z przyczyn ideologicznych. "Trudno oczekiwać, abyśmy w takim kontekście byli w stanie od razu uświadomić sobie znaczenie wszystkiego tego, co wydarzyło się w 1812 roku, jak i w 1612 roku" - oznajmił Cyryl. Podkreślił zarazem, że "Cerkiew chroni pamięć o tym bez względu na koniunkturę polityczną".
"Bohaterstwo naszych przodków zostało zapomniane tylko dlatego, że ponieśli śmierć za ojczyznę, a nie za ideologię. Dzisiaj powinniśmy czynić wszystko, aby wielkie zwycięstwo w 1812 roku - podobnie jak wydarzenia w 1612 roku - zachowały się w narodowej pamięci na równi ze zwycięstwem 1945 roku" - oznajmił zwierzchnik rosyjskiej Cerkwi prawosławnej. "Obudzenie narodowej świadomości historycznej naszego narodu jest naszym zadaniem" - dodał.
Oba wystąpienia Cyryla zostały opublikowane na oficjalnej stronie internetowej Patriarchatu Moskiewskiego.
Z Moskwy Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ro/
