"Dni Singera" zorganizowane w celu przypomnienia i popularyzacji wybitnego żydowskiego pisarza-noblisty rozpoczęły się w piątek w Biłgoraju na Lubelszczyźnie. W mieście tym Isaac Bashevis Singer spędził kilka lat swojej młodości.
"Dni Singera" organizuje Biłgorajskie Stowarzyszenie Kulturalne noszące imię pisarza. W tym roku odbywają się one po raz piąty. "Chodzi nam o przywrócenie pamięci o dawnych żydowskich mieszkańcach. Singer, wybitny pisarz, noblista, jest pretekstem, bo jego rodzina się stąd wywodziła i w jego twórczości ten świat żydowskich miasteczek Lubelszczyzny został opisany" - powiedział PAP prezes Stowarzyszenia prof. Paweł Śpiewak.
Podczas konferencji naukowej zaprezentowano Księgę Pamięci Żydów Biłgorajskich. Jest to polski przekład księgi wydanej w Tel Awiwie w 1956 r. Zawiera ona materiały wspomnieniowe zebrane przez Abrahama Kronenberga od ponad 30 autorów. Takich ksiąg poświęconych dawnym żydowskim społecznościom i ich zagładzie powstało już ponad 800. Są wydawane głównie w Izraelu i USA. Księga poświęcona Biłgorajowi jest dopiero drugą wydaną w Polsce. Jako pierwsza, w 2001 r., ukazała się księga pamięci Ostrołęki.
"Lektura ksiąg pamięci może być bardzo interesująca dla polskiego czytelnika. Pokazują one, jak Żydzi postrzegali swoje społeczności, mówią o ich emocjach" - powiedziała prof. Monika Adamczyk-Garbowska z UMCS.
Przed wojną Żydzi stanowili większość mieszkańców Biłgoraja, było ich około 5 tys. Podczas okupacji Niemcy wymordowali ich w obozie śmierci w Bełżcu. Ocaleli tylko nieliczni.
W sobotę w Biłgoraju zaplanowano dyskusje religijne oraz jarmark kresowy z pokazami kuchni żydowskiej, występami kapeli klezmerskich i zespołów folklorystycznych.
W niedzielę natomiast na miejscowym skwerze odsłonięty zostanie pomnik pisarza - odlana z brązu ławeczka z siedzącą na niej postacią Singera. Wykonawcą pomnika jest krakowski artysta Karola Badyna. Wmurowane też będą kamienie węgielne pod budowę Domu Singera oraz synagogi, w których znajdą pomieszczenia Muzeum Żydów Biłgorajskich i Centrum Dialogu. Obiekty mają być gotowe za dwa lata.
Singer żył w latach 1904-1991. Urodził się w Leoncinie koło Nowego Dworu Mazowieckiego w rodzinie chasydzkiego rabina. Wychowywał się w Warszawie. W Biłgoraju mieszkał przez cztery lata, od 1917 do 1921 r. Było to rodzinne miasteczko jego matki Baszewy, córki biłgorajskiego rabina. Temu miastu i jego okolicy Singer poświęcił wiele swoich utworów, w których barwnie opisał społeczności żydowskie tamtego okresu. W 1935 r. wyemigrował do USA.
Singer pisał w języku jidysz. Jego najpopularniejsze utwory to m.in. "Szatan w Goraju", "Sztukmistrz z Lublina", "Niewolnik", "Sosza", "Wrogowie". W 1978 r. Singer otrzymał literacką nagrodę Nobla. (PAP)
kop/ hes/ gma/
