Gdyby właściwe służby wypełniały swoje obowiązki i kierowały się empatią, można było zapobiec wielu sytuacjom, do których doszło w Hipolitowie - ocenił w środę rzecznik praw dziecka Marek Michalak. Chce zbadania, jak sądy rozpatrują sprawy o zmianę opiekunów.
"Gdyby istniejące przepisy były przestrzegane, a praca wykonywana zgodnie z zakresem obowiązków i z empatią, wielu sytuacjom, jeśli nie wszystkim, można było zapobiec" - powiedział RPD, przedstawiając dziennikarzom informację z kontroli sprawy dotyczącej rodziny Z. z Hipolitowa, gdzie prowadzone jest śledztwo wobec matki podejrzanej o zabójstwo swoich nowo narodzonych dzieci.
Zdaniem RPD sąd rodzinny nie dopełnił obowiązków, rozpatrując decyzję o przekazaniu dzieci rodzinie zastępczej, a kuratorzy nie współpracowali właściwie z policją, lekarzami i szkołą, od których dochodziły sygnały, że w domu jest zimno i brudno, dzieci często chorują i są niedożywione. Dodał, że nadzór nad sprawą sprawowali głównie kuratorzy społeczni, a nie zawodowi.
"W mojej ocenie sąd, prowadząc sprawę, nie dopełnił obowiązku wszechstronnego ustalenia sytuacji opiekuńczej dzieci. Z analizowanych dokumentów wynika, że nie zbadano postawy i świadomości rodzicielskiej matki, nie zasięgnięto opinii szkoły, nie ustalono sytuacji zdrowotnej dzieci, nie przesłuchano funkcjonariuszy policji" - wyliczał Michalak.
"Pojawiające się od 2004 roku informacje od policji i kuratora, że panuje brud, bałagan, pomieszczenie jest zadymione i zimne, chory syn leży pod brudną, podartą kołdrą, powinny były zobligować sąd do właściwych działań" - powiedział Michalak. Zaznaczył, że nie były to pierwsze negatywne sygnały docierające do sądu - w 2003 r. jedno z dzieci było dwukrotnie hospitalizowane w pierwszym roku życia, inne, w tym wcześniaki, nie były poddawane należytej opiece lekarskiej mimo zaleceń i skierowań od lekarzy. Dzieci miały niedobory masy ciała, wady serca, w szkole zdarzały się omdlenia z głodu.
Jak powiedział Michalak, mimo negatywnych opinii o wykonywaniu przez matkę władzy rodzicielskiej i wniosków kuratora społecznego z 2009 r. o umieszczenie dzieci w rodzinie zastępczej sąd rejonowy w Łomży w 2010 r. poprzestał na przesłuchaniu matki i stwierdził, że nie ma potrzeby "zmiany decyzji opiekuńczych wobec dzieci". W ocenie RPD sąd nie podjął działań w celu wyjaśnienia sytuacji dzieci, "niemal przez pierwsze dwa lata sędzia nie nadzorował sprawy".
Kuratorom rzecznik wytknął zbyt rzadkie wizyty w domu nadzorowanej, brak pomocy dla dzieci, także terapeutycznej po śmierci ojca. Dodał, że w maju 2012 r. pracownik socjalny zauważył, że matka jest w ciąży, choć temu zaprzecza, i poinformował o tym kuratora zawodowego. Osoby te nie powiadomiły organów ścigania, a być może udałoby się uratować ostatnie dziecko - powiedział Michalak.
Dodał, że o swoich ustaleniach poinformował władze samorządowe i wojewódzkie kontrolujące podległe im instytucje, "informacje zostaną przekazane także właściwym resortom jak też prokuratorowi".
"Zwrócę się także do ministra sprawiedliwości z prośbą o przeprowadzenie lustracji w sądach rodzinnych w zakresie wszczynania z urzędu postępowań dotyczących zmiany orzeczeń opiekuńczych w uzasadnionych przypadkach" - zapowiedział.
Mieszkanka podlaskiego Hipolitowa jest podejrzana o zabójstwo pięciorga swoich nowo narodzonych dzieci. Szczątki czworga odnaleziono na posesji kobiety. Ciała piątego nie odnaleziono. Według śledczych w latach 1998-2012 kobieta urodziła ośmioro dzieci, dwoje z nich żyje, są w rodzinie zastępczej. Wiadomo, że z pozostałych sześciorga pięcioro nie żyje.
Jedno śledztwo dotyczy podejrzanej kobiety, drugie - wszczęte z zawiadomienia RPD - nadzoru różnych instytucji opiekuńczych nad rodziną z Hipolitowa, i tego, że mimo kolejnych ciąż kobiety z jej konkubentem w domu nie przybywało dzieci. Dopiero w czerwcu 2012 r. pracownik socjalny zawiadomił policję o podejrzeniu przestępstwa. Po kilku miesiącach kobieta została zatrzymana i aresztowana.
Po wydarzeniach w Hipolitowie minister sprawiedliwości Jarosław Gowin zarządził kontrolę wydziału rodzinnego i nieletnich łomżyńskiego sądu rejonowego. Przedstawiciele wojewody podlaskiego badali natomiast dokumentację opieki nad rodziną z Hipolitowa prowadzoną przez gminny ośrodek pomocy społecznej w Stawiskach.(PAP)
brw/ itm/ mag/
