Rzecznik praw obywatelskich zapowiedziała w środę przeprowadzenie wizytacji w ośrodku w Gostyninie, w którym mają być izolowani najgroźniejsi przestępcy po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności. RPO bada też konstytucyjność ustawy w tej sprawie.
"Wizytację chcemy przeprowadzić jak najszybciej i zgodnie z procedurą" - powiedziała dziennikarzom prof. Irena Lipowicz. Dodała, że odbędzie się ona w ramach realizowanego przez RPO Krajowego Mechanizmu Prewencji.
RPO zaznaczyła też, że z chwilą ogłoszenia ustawy podjęła "dogłębne badanie jej konstytucyjności, jak również zgodności z innymi unormowaniami, m.in. z zakresu medycznego". "Prace trwają, prowadzone są analizy prawne i konsultacje, wkrótce Rzecznik przedstawi swoje stanowisko" - zapowiedziała.
"Dyskusja wokół tej ustawy, zgłaszane liczne argumenty i wątpliwości, to jest jedna z najważniejszych debat w ostatnich latach w Polsce dotycząca praw człowieka i granic naszych wolności. Ważne, że ta debata odbywa się publicznie" - zaznaczyła.
Dodała, że "rozważenie złożenia wniosku do TK, dokonanie analiz i podjęcie decyzji, to jest kilka tygodni ciężkiej pracy; taki wniosek to jest zwykle 30-40 stron bardzo skomplikowanej argumentacji prawnej". "Najpierw analiza, a potem decyzja co do wniosku" - dodała.
Ustawa o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób weszła w życie 22 stycznia. Umożliwia ona na mocy decyzji sądu zastosowanie wobec takiej osoby, już po odbyciu przez nią kary więzienia (odbywanej w systemie terapeutycznym), nadzoru prewencyjnego lub leczenia w ośrodku zamkniętym utworzonym w Gostyninie. Jest już pierwszych kilka wniosków o umieszczenie w tym ośrodków skazanych, którym kończą się wyroki.
O rozważenie skierowania do Trybunału Konstytucyjnego tej ustawy zwróciła się ostatnio do RPO Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Skierowanie ustawy do TK zapowiedział też, podpisując ją w grudniu, prezydent Bronisław Komorowski. "Jak dowiaduję się z Kancelarii Prezydenta jest ona w końcowej fazie pracy nad wnioskiem" - zaznaczyła RPO
Prof. Lipowicz podziękowała organizacjom pozarządowym - w tym HFPC - za zgłaszane w tej sprawie uwagi i spostrzeżenia. "W dalszym ciągu można kierować pod nasz adres uwagi w tej sprawie" - dodała.
Konieczność przygotowania takiej ustawy zrodziła się, gdy zwrócono uwagę na zbliżanie się do końca wyroków więzienia osób, wobec których pierwotnie sądy orzekły kary śmierci, zamienione następnie na 25 lat pozbawienia wolności.
Prace nad ustawą podjęto w 2012 r., od początku proponowane rozwiązania budziły wątpliwości prawne. "W przypadku niniejszej regulacji trudno wskazać, aby osoby objęte nową regulacją mogły przewidzieć w trakcie odbywania kary 25 lat pozbawienia wolności, że w ostatnich latach lub miesiącach jej odbywania wprowadzone zostanie rozwiązanie, które będzie umożliwiało ich dalszą izolację pod pretekstem terapii o wątpliwej skuteczności" - wskazała HFPC w piśmie do RPO.
Ponadto, zdaniem fundacji, rozważenia wymaga kwestia, na ile argumenty przemawiające za wprowadzeniem tej ustawy równoważą jej negatywne - z konstytucyjnego punktu widzenia - skutki.
"Minister Marek Biernacki mówił, że ponosi pełną odpowiedzialność polityczną za uchwalenie tego prawa, jeżeli zostanie ono uznane za niekonstytucyjne, złoży dymisję, i ja mogę powiedzieć to samo" - zapewniał w listopadzie zeszłego roku - na finiszu prac legislacyjnych w senackiej komisji - wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski.
W kontekście tych przepisów wymieniany jest przede wszystkim przypadek Mariusza Trynkiewicza, skazanego w 1989 r. za zabójstwo czterech chłopców. Jego kara kończy się 11 lutego. To właśnie wobec tego skazanego dyrektor więzienia skierował pierwszy wniosek do sądu. Sąd wstępnie wyznaczył termin sprawy na 10 lutego. (PAP)
mja/ bos/ dym/
