Budowę Muzeum Historii Żydów Polskich - pierwszego i na razie jedynego tak dużego, kompleksowego muzeum poświęconego Żydom w Polsce - zainaugurowano uroczyście we wtorek w Warszawie na placu przed Pomnikiem Bohaterów Getta.
Muzeum Historii Żydów Polskich jest wspólną inicjatywą władz Warszawy, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny. Tworzy je międzynarodowy zespół, którym kieruje dyrektor muzeum Jerzy Halbersztadt.
"Stoimy w miejscu, w którym firma zajmująca się budową naszego muzeum wykonała dziś pierwszy wykop. W tym samym miejscu stała ostatnia - przed powstaniem w getcie warszawskim - siedziba rady żydowskiej miasta Warszawy. Tu także kilka lat temu przeprowadziliśmy badania archeologiczne i odsłoniliśmy fundamenty, które dzisiaj zostały ponownie odkryte" - mówił podczas wtorkowej uroczystości Halbersztadt.
"Doszliśmy do wniosku, że nie będziemy dziś inscenizowali dłubania szpadlami w ziemi - jak to zwykle bywa, ale zaprosimy naszych gości, aby zechcieli symbolicznie rozpocząć rozbiórkę dawnych fundamentu w odsłoniętym wykopie, w miejscu gdzie stanie nowe muzeum" - tłumaczył dyrektor MHŻP.
Zebrani na uroczystości goście, m.in. minister kultury Bogdan Zdrojewski, prezydent m.st. Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przewodniczący Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny Marian Turski i współprzewodniczący Północnoamerykańskiego Komitetu Wspierania Budowy Muzeum Zygmunt Rolat wykopywali z ziemi po jednej cegle i wkładali je do szklanego pojemnika.
Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz zaakcentowała, że Muzeum Historii Żydów Polskich powstaje w Warszawie, ale nie jest to sprawa lokalna, warszawska. "Nie jest, bowiem sprawą lokalną budowanie mostów opartych na szacunku i zrozumieniu wspólnej historii. To będzie piękne muzeum, interaktywne, oryginalne i niebanalne. Będzie to muzeum, pokazujące bogactwo życia, pomimo tego, że stanie w miejscu naznaczonym śmiercią" - oceniła Gronkiewicz-Waltz.
Minister kultury Bogdan Zdrojewski nazwał powstające Muzeum "bardzo ważnym adresem na mapie Europy i świata". "To adres kluczowy z punktu widzenia pamięci, nauki, historii. Czas związany z przygotowaniem muzeum, pomimo że długi, nie jest zmarnowany. Udało się, bowiem ustalić dobrego wykonawcę, mamy świetny projekt budynku, a co najważniejsze - ważny jest program tej instytucji" - mówił Zdrojewski. W jego opinii Warszawa jest najlepszą możliwą lokalizacją dla tego MHŻP. "Miasto dotknięte w czasie II wojny światowej takimi stratami, okupione takimi kosztami, w którym zniszczono tak wiele elementów materialnego dziedzictwa Polaków i Żydów powinno mieć takie muzeum" - podkreślił.
Marcin Święcicki, stojący na czele Komitetu Wspierania Budowy Muzeum w Polsce powiedział, że muzeum pokaże swoim gościom to, co Holokaust miał zniszczyć - wielką kulturę, tradycję i obyczajowość, cywilizację. "Z m.in. Izraela i USA przyjeżdżają do Polski ludzie, którzy szukają tu swych korzeni i oglądają miejsca Zagłady. Chcemy, by zobaczyli również jak żyli ich przodkowie, kiedyś, na tych terenach" - mówił Święcicki.
Wtorkową uroczystość uświetnił koncert muzyki synagogalnej, w wykonaniu światowej sławy kantorów, którzy wieczorem wystąpią również w teatrze Wielkim-Operze Narodowej.
MHŻP powstanie w Warszawie naprzeciwko pomnika Bohaterów Getta. Zgodnie z projektem autorstwa fińskiego architekta Rainera Mahlamaki, będzie miało ponad 12 tys. mkw. powierzchni użytkowej, z czego blisko 5 tys. mkw. zajmie wystawa główna i wystawy czasowe. Na górnym poziomie mają się znajdować m.in. sala kinowa i sale konferencyjne, pomieszczenia centrum edukacyjnego oraz wystawy okresowe. Stała ekspozycja ma zająć dolny, podziemny poziom.
Jedną trzecią przyszłego budynku zajmie wystawa główna. Muzeum pokaże historię Żydów w Polsce poczynając od najwcześniejszego osadnictwa, poprzez przywileje nadane im przez władców w XIII wieku, "złotą erę" polskich Żydów przypadającą na XVI i XVII wiek, zagładę oraz to, co pozostało po zagładzie w powojennej Polsce.
Inicjatorem utworzenia muzeum było Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny. W 2005 roku ogłoszono werdykt jury na projekt placówki, w roku 2006 została podpisana umowa pomiędzy Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego i m.st. Warszawa a projektantami muzeum, zaś w czerwcu 2007 roku w obecności prezydenta Lecha Kaczyńskiego i byłego prezydenta Niemiec Richarda von Weizsaeckera odbyło się uroczyste wmurowanie aktu erekcyjnego.
17 czerwca prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, minister kultury Bogdan Zdrojewski, dyrektor Stołecznego Zarządu Rozbudowy Miasta Paweł Barański i prezes zarządu Polimex-Mostostal Konrad Jaskóła - podpisali w stołecznym Ratuszu umowę na budowę Muzeum Historii Żydów Polskich. Umowa opiewa na ponad 152 mln zł. Placówka ma powstać do marca 2012 roku.(PAP)
agz/ abe/ mow/
